xuất khẩu. Sau khi tăng vọt đến mức nguy hiểm 40% GDP trong những năm
sôi động của thập kỷ vừa qua, đầu tư đã giảm xuống còn 28% GDP. Mức đó
nằm ngay trong ngưỡng tối ưu 25 đến 35% để duy trì tăng trưởng cao và lạm
phát thấp ở một nước đang phát triển. Lạm phát đã giảm xuống dưới 2% từ
đỉnh điểm hơn 20% gần đây nhất vào 2011. Tổng mức đầu tư trực tiếp nước
ngoài chiếm 6% GDP, mức cao nhất ở khu vực Đông Nam Á, và hầu hết đều
rót vào sản xuất: đủ mọi thứ từ xe ô-tô đến điện thoại thông minh. Việt Nam
là một đất nước bị chia cắt cách đây không lâu, nhưng nay nhà máy đang
mọc lên ở khắp nơi, từ Hà Nội ở phía Bắc đến thành phố Hồ Chí Minh ở
phía Nam, phản ánh sự cân bằng vùng miền vững chãi một cách lạ thường
trong tăng trưởng.
Hiện nay, khi dân chúng ở Bắc Kinh bàn tán rằng đà tăng trưởng chậm
lại trong nước có thể lan ra các nước, quả là hơi kỳ quặc khi nghe thấy láng
giềng của họ tại Hà Nội dự báo tăng trưởng sẽ tăng tốc trong năm nay và
năm tới, và tuyên bố rằng xuất khẩu của đất nước sẽ được đẩy mạnh bởi
Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương. Việt Nam là một ví dụ nổi bật
về trọng điểm địa lý khi biết nhanh chóng kết nối tất cả các tỉnh vào các
tuyến giao thương toàn cầu và khu vực. Đà tăng trưởng này là có thật, nhưng
triển vọng của Việt Nam là dựa vào điểm số cao theo hai quy luật về nhà
máy và địa lý. Sự trỗi dậy của nước này do đó trông không chắc chắn bằng
của các nền kinh tế cân bằng hơn, như Philippines.
Ta thường thấy trường hợp những cựu ngôi sao biến thành nước lạc
hậu, và quá trình này dường như đang xảy đến với các nước láng giềng như
Malaysia và Thái Lan. Các nước này đang sa sút trong bảng xếp hạng khu
vực Đông Nam Á một phần vì các yếu tố chính trị. Thủ tướng Malaysia
Najib Razak dính vào bê bối tham nhũng và có vẻ không biết rằng giá hàng
nguyên liệu suy giảm có thể làm suy yếu trầm trọng ra sao nền kinh tế quốc
gia của mình, vốn dựa vào xuất khẩu dầu cọ và dầu mỏ. Trong một chuyến
thăm của ông tới New York vào tháng 10-2015, một đồng nghiệp của tôi đã
hỏi ông liệu sự suy sụp giá trị của đồng ringgit có thúc đẩy được chút gì cho
khu vực sản xuất hùng mạnh ở đất nước của ông. Ông đã trả lời lạc đề, rằng
đồng ringgit giá rẻ rất có lợi cho du lịch, lĩnh vực không thể đóng góp quan
