Ở đỉnh điểm của cuộc bùng nổ dầu mỏ, Moscow mang dáng dấp xa hoa
phóng đãng của xứ dầu mỏ, với những chiếc xe Bentley và Maybach chen
chúc trên phố và trứng cá muối được gọi thâu đêm. Đến cuối năm ngoái, khi
giá dầu rơi từ 110 đô-la xuống dưới 50 đô-la trong vòng chưa đầy 18 tháng,
một thực tại mới đã hé lộ. Đồng rúp đã mất hơn một nửa giá trị so với đồng
đô-la Mỹ, và suốt nhiều năm Moscow chưa bao giờ cảm thấy mất giá đến
như vậy. Hoặc khiêm nhường đến như vậy. Trong một chuyến đi hồi mùa
thu 2015, các đồng nghiệp của tôi được đưa rước bằng một chiếc xe vừa
phải, Toyota Camry. Do đồng rúp mất giá, quá nhiều người Nga đã phải thất
vọng hủy bỏ kỳ nghỉ ở Địa Trung Hải đến độ tổng cục trưởng du lịch Oleg
Safonov đã cảm thấy buộc phải nhắc nhở họ rằng “nhu cầu đi biển” chỉ là
một mốt gần đây: “Cha ông chúng ta, ngay cả những người giàu có, cũng
không lũ lượt đi tắm biển nước ngoài.”
Với tâm trạng thức tỉnh, Putin đã chuyển sang thế thủ trên mặt trận
kinh tế. Tác phong phô trương đã giúp vun đắp cho ông trong vai trò người
bảo vệ nước Nga vĩ đại trong một thế giới thù địch, và để giữ vai trò đó ông
đang làm mọi cách để Nga không chịu ơn người nước ngoài. Mặc dù đang
nhanh chóng tích nợ tư nhân trong nước, một dấu hiệu xấu theo quy luật nợ,
Nga cũng đã hoàn trả hàng tỷ đô-la nợ vay nước ngoài trong năm qua. Và
thay vì rút ngân khố để giữ giá đồng rúp trên thị trường tiền tệ, chính phủ
Putin đã khôn ngoan thả nổi đồng tiền cách đây một năm, mặc cho nó giảm
giá. Mặc dù giá dầu đang sụt nhiều, mỗi đô-la doanh thu dầu mỏ hiện nay trị
giá gấp đôi theo rúp, một yếu tố hệ trọng với ngân sách nhà nước. Cùng với
việc cắt giảm chi tiêu chính phủ, đồng rúp sụt giá đã cải thiện triển vọng
thâm hụt ngân sách đáng kể. Mới gần đây vào 2014, Nga cần giá dầu đạt ít
nhất 100 đô-la một thùng để có đủ doanh thu cân đối ngân sách, nhưng giờ
họ có thể cân bằng ngân sách với giá dầu khoảng 50 đô-la. Đó là một bức
tường thành vững chắc chống lại áp lực nước ngoài, nhất là ở một thời điểm
mà các nước sản xuất dầu chủ chốt từ Nigeria đến Ả Rập Saudi vẫn cần giá
dầu ở khoảng 80 đô-la để cân bằng ngân sách.
Vấn đề là chiến lược kinh tế của Putin hoàn toàn nhằm phòng vệ chống
lại ảnh hưởng của nước ngoài, chứ không có động thái châm ngòi cho sự
