tác động đối với việc học tập trong tương lai tốt đến mức độ ra sao, và bằng
chứng cho thấy, giống như các học viên Không quân, câu trả lời là không
tốt lắm.
1
1
. Hai trong số các chương trình giáo dục mầm non chuyên sâu nổi
tiếng nhất cho thấy mô hình mờ dần trên một số chỉ số nhận thức mà họ
nhắm đến để cải thiện, nhưng cũng chứng minh một số lợi ích xã hội quan
trọng về lâu dài, như giảm tỷ lệ tù tội. Ngay cả khi các hiệu ứng học thuật
theo dự định đã biến mất, có vẻ như một chương trình mở rộng của tương
tác tích cực giữa người lớn và trẻ em có thể để lại dấu ấn lâu dài. Theo ý
kiến của tôi, các chương trình thể thao thanh thiếu niên cần lưu ý: tương
tác giữa huấn luyện viên/vận động viên có thể tồn tại kéo dài hơn lợi thế
thoáng qua của một khởi đầu thuận lợi cùng những kỹ năng đóng.
Sự tiến bộ ngay-trước-mắt củng cố bản năng của chúng ta để làm
nhiều hơn những điều tương tự, nhưng giống như trường hợp của bác sĩ
thương hàn, những thông tin phản hồi này đưa ra bài học sai. Học sâu nghĩa
là học chậm. Quan điểm bồi dưỡng năng khiếu từ sớm gây thất vọng cho
người học – đối tượng mà nó tìm cách phục vụ.
Kiến thức mang tính hữu dụng lâu dài phải rất linh hoạt, bao gồm
những phác đồ dành cho trí não có thể phù hợp với các vấn đề mới. Các sĩ
quan Hải quân ảo trong mô phỏng phòng không và các sinh viên toán học
tham gia vào luyện tập xen kẽ đang học cách nhận ra những điểm chung về
cấu trúc sâu trong các loại vấn đề. Họ không thể dựa vào cùng một loại vấn
đề lặp đi lặp lại, vì vậy họ phải xác định các kết nối khái niệm ẩn giấu dưới
các mối đe dọa chiến đấu mô phỏng, hoặc các vấn đề toán học, mà họ chưa
bao giờ thực sự nhìn thấy trước đây. Sau đó, họ kết hợp một chiến lược với
mỗi vấn đề mới. Khi một cấu trúc kiến thức linh hoạt đến mức nó có thể
được áp dụng hiệu quả ngay cả trong các lĩnh vực mới hoặc các tình huống
cực kỳ mới lạ, nó được gọi là “dịch chuyển xa xôi”.
Có hẳn một lối suy nghĩ đặc biệt tạo điều kiện cho việc dịch chuyển xa
xôi – kiểu mà dân làng người Uzbeck của Alexander Luria không thể áp
