Thách thức càng khác thường chừng nào, thì sự so sánh tương đồng càng
xa chừng đó, di chuyển từ những sự tương đồng ở vẻ ngoài về phía tương
đồng cấu trúc tầng sâu. Trong một số cuộc họp phòng thí nghiệm, trung
bình cứ sau bốn phút, người ta lại bàn về một phép so sánh tương đồng
mới, một trong số đó nằm ngoài hoàn toàn lĩnh vực sinh học.
Trong một trường hợp, Dunbar thật sự đã thấy hai phòng thí nghiệm
gặp phải cùng một vấn đề hầu như là cùng thời điểm. Những protein mà họ
muốn đo lường bị kẹt dính vào bộ lọc, khiến cho họ khó phân tích. Một
trong những phòng thí nghiệm gồm toàn là những chuyên gia về vi khuẩn
E.coli, và một phòng khác có các nhà khoa học với các chuyên ngành hóa
học, vật lý, sinh vật và di truyền học, cùng với sinh viên y khoa. “Một
phòng thí nghiệm thực hiện một so sánh tương đồng dựa trên kiến thức của
một người có bằng cấp y khoa, và họ đã giải quyết được vấn đề ngay tại
cuộc họp,” Dunbar bảo tôi. “Phòng thí nghiệm khác sử dụng các kiến thức
về E.coli để giải quyết mọi vấn đề. Điều đó tỏ ra không hiệu quả vì vậy họ
phải bắt đầu thí nghiệm hằng tuần để loại bỏ vấn đề. Tôi đã lâm vào một
tình huống kỳ quặc vì tôi đã thấy được câu trả lời trong cuộc họp của phòng
thí nghiệm khác” (như là một phần trong điều kiện của cuộc nghiên cứu,
ông không được phép chia sẻ thông tin giữa các phòng thí nghiệm.)
Khi đối diện với những điều không mong đợi, phạm vi của những sự
so sánh tương đồng có sẵn giúp xác định được ai đó sẽ là người học được
điều gì mới. Trong dự án của Dunbar, có một phòng thí nghiệm cô độc vốn
không có phát hiện nào mới cả trong dự án của Dunbar. Ở đó mọi người
đều có chuyên môn rất sâu và tương tự nhau, và sự so sánh tương đồng hầu
như không bao giờ được thực hiện. “Khi tất cả các thành viên của phòng thí
nghiệm có cùng kiến thức hiện có, thì khi một vấn đề xuất hiện, một nhóm
các cá nhân với tư duy giống nhau sẽ không đem lại nhiều thông tin để thực
hiện sự so sánh tương đồng hơn một cá nhân đơn lẻ,” Dunbar kết luận.
“Nó đại loại giống như thị trường chứng khoán,” ông ấy bảo tôi. “Bạn
cần pha trộn các chiến lược.”
Vấn đề đối với các khóa học bao gồm một sự pha trộn nhiều chiến
lược khác nhau ở qui mô lớn như Chương trình khoa học lồng ghép của đại
