khỏi “đường ray thẳng” trong cuộc đời, như cách nói của Geim, tuy “không
đem lại cảm giác an toàn” nhưng mang lại những lợi thế, tạo động lực cho
mọi người và khuyến khích chúng ta “đặt câu hỏi về những điều mà những
người làm việc trong lĩnh vực đó không bao giờ thèm hỏi”. Buổi tối thứ
Sáu của Geim cũng giống như buổi sáng thứ Bảy của Smithies; trong thời
gian này họ có thể tha hồ khám phá những điều mới mẻ để cân bằng lại thời
gian làm việc trong khuôn khổ suốt những ngày trong tuần. Họ đón nhận
điều mà Max Delbrück, một nhà khoa học đoạt giải Nobel chuyên nghiên
cứu về mối liên quan của vật lý và sinh học, gọi là “nguyên tắc của sự tùy
tiện hạn chế”. Hãy cẩn thận nhưng đừng quá thận trọng, Delbrück cảnh
báo, nếu không bạn sẽ tự giới hạn năng lực khám phá của mình một cách
vô thức.
Novoselov là nghiên cứu sinh tiến sĩ do Geim hướng dẫn và đã gia
nhập nhóm sau khi một đồng nghiệp của Geim nói với anh rằng Novoselov
“dường như đã lãng phí cuộc đời” trong một phòng thí nghiệm khác. Khi
Novoselov đến phòng thí nghiệm của Geim, anh nhận thấy các thiết bị ở đó
cũng tương tự như trong phòng thí nghiệm trước đây mà mình làm việc,
nhưng “bên cạnh đó, sự linh hoạt và cơ hội để thử sức mình ở những lĩnh
vực khác nhau xem ra thật thú vị”. Một bài báo trên tờ Science mô tả chân
dung của Novoselov với các tiêu đề như “Quan tâm đến nhiều lĩnh vực” và
“Trải rộng”, vốn nghe qua thì rất tiêu cực và có cảm giác như anh ấy bị tụt
lại phía sau nếu bài báo ấy không nói về thực tế là ở tuổi 36, anh là người
đoạt giải Nobel vật lý trẻ nhất trong 40 năm qua.
Giống như Van Gogh hoặc Frances Hesselbein hoặc nhóm vận động
viên trẻ, có lẽ nhìn từ bên ngoài Novoselov trông giống như anh ấy bị tụt
lại phía sau, mãi cho đến khi bỗng dưng anh hoàn toàn ở vị trí ngược lại.
Thực tế là anh rất may mắn. Anh đã gia nhập một nơi làm việc coi việc để
tư duy đa chiều là một lợi thế cạnh tranh, không phải là một điều gây rắc
rối để xóa bỏ dưới danh nghĩa là để đảm bảo hiệu quả.
Ngày càng ít người có quan điểm chống lại thói sùng bái sự khởi đầu
sớm. Tại một thời điểm nào đó, tất cả chúng ta đều chuyên môn hóa ở một
mức độ này hay mức độ khác, vì vậy xu hướng phải tập trung sớm cho một
