trả lời một nước nào đó mà thậm chí họ chưa bao giờ đặt chân đến (dù câu
trả lời không dứt khoát và chỉ đưa ra khi bị hối thúc). Một kiểu câu đố hoàn
toàn giống vậy chỉ thay đổi nội dung lại làm họ bế tắc: “Trong vùng Bắc
Cực xa xôi nơi chỉ có tuyết, tất cả loài gấu đều màu trắng. Novaya Zemlya
ở trong vùng Bắc Cực và luôn có tuyết ở đó. Vậy những con gấu ở đó màu
gì?” Lần này, dù hối thúc thế nào đi nữa thì các dân làng cũng không đưa ra
được câu trả lời. Họ chỉ phản hồi với các nguyên tắc. “Chỉ có người nào tới
đó rồi mới trả lời được câu hỏi của anh,” một người đàn ông nói, dù rằng
chính anh ta vừa trả lời câu hỏi về cây bông trong khi bản thân chưa từng
đặt chân đến nước Anh. Nhưng chỉ một chút tư duy theo lối hiện đại cũng
thay đổi được vấn đề. Khi nhận được câu đố gấu trắng, Abdull, 45 tuổi, mù
chữ nhưng là người đứng đầu của một trang trại tập thể, lại suy nghĩ theo
lối tư duy logic. “Theo như lời anh nói”, anh ấy trả lời dù chưa thực sự tự
tin, “thì tất cả chúng đều có màu trắng.”
Quá trình chuyển đổi đã thay đổi hoàn toàn thế giới bên trong của dân
làng. Khi các nhà khoa học đến từ Moscow hỏi dân làng muốn biết gì về họ
hoặc nơi họ đến, những người nông dân và chăn nuôi gia súc sống biệt lập
thường chẳng thể đưa ra bất kỳ câu hỏi nào. “Tôi không biết người ta làm
gì ở các thành phố khác,” một người nói, “vậy làm sao tôi có thể hỏi
được?” Trong khi đó, những người tham gia nông trại tập thể thì tỏ ra rất tò
mò. “Chà, anh chỉ mới nói về gấu trắng,” anh Akhmetzhan, một nông dân
tập thể 31 tuổi, nói. “Tôi không hiểu chúng đến từ đâu”. Anh ấy dừng lại
một chút để cân nhắc. “Và rồi sau đó, anh đã đề cập đến nước Mỹ. Nó được
điều hành bởi chúng ta hay một thế lực nào khác?”. Chàng trai 19 tuổi
Siddakh, vốn đang làm việc cho một nông trại tập thể và đã đến trường hai
năm, đang ngập tràn những câu hỏi đầy sáng tạo liên quan đến việc tự hoàn
thiện từ bản thân cho đến địa phương và toàn cầu: “Chà, tôi có thể làm gì
để khiến kolkhozniks [nông dân tập thể] trở thành những con người tốt
hơn? Làm thế nào chúng tôi mới có thể thu hoạch được những cây cao hơn,
hoặc trồng được những loại cây có thể phát triển như những cây có kích
thước lớn? Và tôi cũng rất quan tâm thế giới tồn tạinhư thế nào, mọi thứ
