chẳng hiểu tại sao, bởi chưng trên đời cũng có hạng quả phụ lạm
quyền và loại trẻ côi quá quắt. Tuy vậy, tôi chỉ cần ngửi thấy ở bị can
một thoảng mùi nạn nhân oan ức là lập tức tay áo trạng sư của mình
vùng lên tác hành. Và tác hành như thế nào! Một trận cuồng phong vũ
bão! Lòng tôi được dịp tuôn ra vênh vang trên tay áo. Tưởng chừng
nàng công lý hằng bữa ngủ với tôi mỗi tối. Tôi đoan chắc là ngài hẳn
sẽ thần phục giọng nói thích đáng, các giây phút xúc động nhằm lúc,
tài hùng biện và đô nhiệt tình, cùng khía cạnh công phẫn được chế ngự
những khi tôi biện cãi trong pháp đình. Còn về phần diện mạo, thì tạo
vật đã chẳng quản công lao, tôi không cần phải gắng gượng mấy cũng
biểu lộ được dáng điệu anh hùng. Gia dĩ, tôi còn được tiếp sức nhờ ở
hai cảm giác chân thành: thích ý nhận thấy mình đứng ở bên này vành
móng ngựa với phe chánh nghĩa, và một thứ bản năng miệt thị trọn
giới quan tòa nói chung. Kỳ thật, có lẽ thái độ miệt thị này cũng không
phải hoàn toàn xuất phát từ bản năng. Ngày nay, tôi hiểu rõ là nó cũng
hàm chứa nhiều lý do đặc biệt. Song le, đứng ngoài mà nhìn, thì nó tựa
hồ như khoác lên mình một bộ mã si mê cùng cực. Chúng ta không thể
phủ nhận rằng, ít nữa là thời đại này vẫn còn cần đến quan tòa, phải
vậy không ngài? Ấy vậy mà trước kia, tôi không tài nào hiểu được
rằng người ta lại có thể tự nguyện nhận lãnh cái chức vụ kỳ lạ đó. Tôi
chấp nhận họ, vì họ sờ sờ trước mặt tôi kìa, nhưng phần nào tựa hồ
như chấp nhận cào cào châu chấu vậy. Với chỗ khác nhau là loài côn
trùng cánh thẳng này có tràn ngập tới đâu cũng không lợi cho tôi được
lấy nửa đồng trinh, và ngược lại, tôi nuôi miệng mình bằng cách đàm
thoại đối đáp với những kẻ mà lòng tôi khinh rẻ.
Tóm lại, tôi đứng về phe chánh nghĩa, bấy nhiêu cũng đủ để lương
tâm tôi được yên bằng. Tin chắc rằng pháp luật đứng về phần mình,
thích ý nhận thấy mình đúng lý, hoan hỉ được chính mình trọng vọng,
ngài ạ, vốn dĩ là những động cơ mãnh liệt giúp chúng ta được cứng
cáp vững vàng hay thúc đẩy chúng ta đường bệ tiến bước. Ngược lại,
cứ thử tước đi mấy động cơ ấy, ngài ắt biến con người thành một bầy
