Tôi nhắm một mục đích cao xa hơn; ngài sẽ có dịp nhận thấy rằng câu
nói vừa qua rất mực chính xác về phần tôi.
Nhưng ngài hãy xét xem tôi được thích ý như thế nào trước đã. Tôi
hưởng thụ bản tánh đặc biệt của mình, và chúng ta thảy đều biết rằng
hạnh phúc nằm chính ở chỗ đó, dầu rằng, để thoa dịu lẫn nhau, đôi khi
chúng ta vẫn cứ làm ra vẻ bài xích thứ lạc thú này, gán cho nó cái nhãn
hiệu vị kỷ. Ít nữa là tôi cũng hưởng thụ cái thành phần trong bản tính
vốn phản ứng ăn khớp với hạng quả phụ và trẻ côi đến độ cuối cùng,
cứ mãi tác hành không thôi, bị nó chi phối trọn cả đời sống. Thí dụ
như tôi rất mực thích giúp kẻ mù lòa băng qua đường lộ. Dầu xa cách
mấy, hễ chợt thấy có chiếc gậy đang dụ dự lần mò ở góc hè phố nào là
tôi hối hả lao mình chạy tới, đôi khi, vừa đúng để phỗng trước cánh
tay từ bi đã giơ sẵn, giành lấy kẻ mù lòa khỏi mọi cử chỉ ân cần nào
không phải là của mình, vừa dịu dàng vừa vững chắc nắm tay dìu y
dọc theo khoảng lộ dành cho bộ hành, chen giữa mớ xe cộ ngược xuôi
tấp nập, hướng về chốn yên lành ở vỉa hè, rồi chúng tôi chia tay nhau
trong niềm xúc động tương tri. Cũng hệt như vậy, tôi hằng thích chỉ
dẫn ngõ ra lối vào cho khách qua đường, sẵn lòng mồi hộ điếu thuốc,
giúp thêm một tay cho những phu xe chở nặng đầy cành, đẩy hộ chiếc
xe chết máy, mua ủng hộ tờ báo cho cô hội viên cứu-thế-quân đem
bán, hoặc bó hoa của bà cụ cao tuổi nọ, tuy tôi biết rõ rằng bà đã hốt
trộm nó trong nghĩa trang Montparnasse
. Tôi cũng thích, trời, điều
này khó thốt ra cửa miệng hơn, tôi thích làm việc bố thí. Một ông bạn
thiết của tôi theo Thiên-chúa-giáo thường nhìn nhận rằng cái cảm giác
đầu tiên xâm chiếm tâm hồn chúng ta mỗi khi trông thấy kẻ hành khất
men lần tới nhà mình là một cảm giác bực dọc khó chịu. Còn đối với
riêng tôi thì lại càng nguy hại hơn nữa: tôi mừng khấp khởi. Mà thôi,
chúng ta cũng nên lướt qua đi.
Hãy bàn tới phong thái lịch sự tôi hằng có. Nó quả nổi tiếng và, dầu
vậy, cũng là điều có thật. Thật vậy, thái độ nhã nhặn lịch lãm mang
đến cho tôi nhiều niềm vui lớn. Những sáng nào được diễm phước
