nhiêu. Mời ngài ngồi xuống chỗ này. Sao, ngài thấy thế nào? Có phải
là cảnh trí phản diện
đẹp nhứt đời không, ngài! Ngài cứ trông xem
kìa, bên trái, cái đống tro kia mà ở đây người ta gọi là đụn cát, con đê
xám ngắt ở bên mặt, bờ bãi thâm xì dưới chân và, trước mắt chúng ta
kia, biển cả tái lợt và bầu trời mênh mông phản ánh sóng nước nhạt
nhờ. Quả là cảnh địa ngục nhùn nhằn! Toàn thứ đường nét nằm ngửa,
không một lóe sáng rực, không gian thiếu sắc màu, sự sống chết đọng.
Chẳng là hiện hình của vũ trụ đã tan biến và của cõi hư vô lộ hiện
dưới mắt chúng ta, ư? Không có con người, vâng, nhứt là không có
conngười! Chỉ mỗi mình ngài và tôi, ngồi đây trước quả tinh cầu đã
hoang vắng này
! Bầu trời cũng có sanh động ư? Chí lý, ngài nói chí
lý. Nó quánh đặc, rồi giãn ra, mở đường cho gió hút từng, biến vạt
mây thành những cánh cửa khép kín. Bồ câu đó, ngài ạ. Ngài không để
ý nhận thấy vòm trời Hòa Lan lúc nào cũng ngờm ngợp ngàn triệu bồ
câu, vời vợi từng cao thiếu điều mất dạng và không ngừng đồng nhịp
vỗ cánh vút lên sà xuống, lấp đầy lưng trời với hằng bao đợt lông xám
ngắt đầy đặc bay đi, cuốn về nương theo chiều gió, ư? Bầy bồ câu đợi
chờ trên cao, mòn mỏi đợi chờ suốt trọn năm ròng. Chúng bay liệng
vòng quanh trên mặt đất, trố mắt soi nhìn, lòng mong đáp xuống.
Nhưng nào thấy chi đâu, chỉ toàn biển cả và kinh ngòi, nóc nhà chi
chít biển hàng, và tịnh không một mái đầu làm chỗ đặt chân ngơi nghỉ.
Ngài không nhận ra ý tôi muốn nói gì ư? Ấy là vì tôi đã mỏi mệt
tâm thần. Lời lẽ thốt ra thiếu mạch lạc, trí óc cũng không còn trong
sáng như trước kia nữa, sự trong sáng mà bạn hữu không ngớt tỏ lời
thán phục. Vả chăng, tôi bảo: bạn hữu, ấy là để nói cho phải phép. Tôi
chẳng còn ai là bạn hữu nữa, chỉ toàn là đồng lõa. Bù lại, số họ đã gia
tăng gấp bội, họ là trọn cả loài người. Và trong loài người, ngài là kẻ
đứng đầu. Kẻ đang ở trước mặt bao giờ cũng là kẻ đứng dầu. Làm sao
biết được rằng mình không có bạn hữu ư? Giản dị lắm, ngài ạ: tôi phát
giác được điều này vào bữa nghĩ tới việc quyên sanh để chọc họ chơi,
có thể gọi là để làm tội họ. Nhưng mà làm tội ai kia chớ? Bất quá là
