luật hỗn hợp làm phương pháp bào chữa. Tôi bảo, không phải thứ hỗn
hợp đã được kiện toàn bởi các tòa án tân tiến hiện đại, xét xử cùng
một lượt kẻ trộm và người lương thiện hòng đem tội vạ của kẻ trên mà
chụp lên đầu người dưới. Mà ngược lại, vấn đề là bào chữa kẻ trộm
bằng cách biểu dương tội vạ của người lương thiện, trong trường hợp
này, là của luật sư. Tôi giải thích rành mạch về điểm ấy như sau:
- Cứ hãy giả thiết rằng tôi nhận bào chữa cho một công dân dễ xúc
động nào đã đánh ghen mà gây nên án mạng. Tôi sẽ bảo, thưa quí vị,
xin quí vị xét xem nặng tội ở chỗ nào đâu, nổi trận lôi đình khi trông
thấy lòng tốt bẩm sanh của mình thử thách bởi tà tâm hiểm độc của
phái yếu. Ngược lại, phải chăng còn trầm trọng hơn, ngồi ở bên này
vành móng ngựa, trên chính mặt ghế của tôi đây, mà chưa hề tỏ ra tốt
lòng hay chịu bị mắc mưu lần nào. Tôi được tự do, ở ngoài vòng xét
xử nghiêm ngặt của quí vị, vậy mà tôi là người thế nào? Một công-
dân-con-trời
nói về tánh tự phụ, một con dê già về chuyện dâm dật,
một pha-ra-ông trong cơn thịnh nộ
, một ông chúa lười. Tay tôi chưa
có dính máu người ư? Thì vâng, vẫn chưa! Nhưng tôi đã chẳng để mặc
cho bao nhiêu kẻ xứng đáng chết đi hay sao? Cũng đúng. Và cũng có
thể tôi vẫn sẵn sàng tái phạm. Còn thân chủ tôi kia, quí vị hãy nhìn y
mà xem, y sẽ không tái phạm nữa đâu. Y vẫn còn đang bàng hoàng
kinh ngạc, nhận thấy mình đã khéo tay đến ngần ấy.
Lập luận trên đây khiến mấy đồng nghiệp trẻ của tôi bối rối giây lát.
Chập sau, họ hè nhau xem đó là một trò đùa. Rồi họ trở lại yên tâm
vững dạ hoàn toàn đến chừng tôi đi vào kết luận, hùng hồn nhắc tới
nhân vị và nhân quyền. Thói quen, bữa đó, vẫn thắng.
Tái diễn nhiều lần loại hành động vô lối dễ thương này, tôi chỉ đánh
lạc dư luận được đôi chút. Chớ không làm nao núng được nó, nhứt là
cũng không làm nao núng được chính mình. Dáng ngạc nhiên tôi hằng
bắt gặp trên nét mặt thính giả, vẻ ngượng nghịu phần nào còn rụt rè
của họ, giông giống vẻ ngượng nghịu ngài đang biểu lộ đây - vâng, xin
ngài đừng phản đối - chẳng mang đến cho tôi chút nguôi ngoai nào.
