SƠNNAM
ẤN TƯỢNG
300 NĂM
lớp bị thương, hành quân đuối sức ở vùng núi mà đi
chân đất nên không đủ sức chiến đấu. Ngỡ mình lập
thành tích xuất sắc, nhưng hắn gặp sự lạnh nhạt của
cấp trên. Như nuôi con chó săn để giữ nhà, vì hăng
đi săn mà lắm khi chó lại cắn ngược vào chủ. Sau đó,
hắn rút quân về Nam Kỳ rồi về Cái Bè (Tiền Giang).
Bọn tay sai thực dân bèn tố giác sự lộng quyền của
hắn. Sứ mạng đánh Mai Xuân Thưởng đã chấm dứt,
ấy vậy mà về Nam Kỳ hắn tiếp tục xài con ấn Tổng
đốc Thuận - Khánh. Ở Nam Kỳ chỉ có chủ tỉnh Pháp
chớ đâu có Tổng đốc như ở xứ Trung Kỳ. Rốt cuộc,
thực dân khuyên hắn nên xưng danh Tổng đốc “hàm”
tượng trưng. Nhắc chuyện xưa, mô tả cái ác quái đản.
Cái ác của kẻ tha hóa, cao hứng của vụ thảm sát ở
Sơn Mỹ thời chống Mỹ. Ở Đức, thời phát xít Hít-le,
có kẻ cao hứng kiểu lãng mạn và “trí tuệ”. Vài tên
sĩ quan sau khi tra tấn, giết chóc những người chống
đối ở lò hơi ngạt, lại về nhà để nghe nhạc Beethoven,
ngồi hút thuốc xì gà kề bên cái đèn trên bàn viết với
cái chụp đèn (chao đèn) độc đáo làm bằng da người,
đem thuộc, lựa da của vài người chết có xăm sẵn hình
người, hình bông hoa. Những kiểu hoa văn!
Nha Trang, nơi 300 năm trước, khi Nguyễn Hữu
Cảnh mới 48 tuổi đi kinh lược phía Nam, bấy giờ dinh
của trấn thủ đóng ở thành Diên Khánh (không phải thị
xã Nha Trang ngày nay). Dinh Bình Khang bấy giờ xa
biển, bên con sông rộng đã cạn. Nay vẫn còn bảo quản
