229
2
Phía Hậu Giang, hiểu là hữu ngạn sông Hậu, trước
khi thực dân Pháp đến dân cư còn ít ỏi, phân bố không
đồng đều, tập trung ở bờ sông, ven biển, so với diện
tích quá rộng. Thời Minh Mạng, Tự Đức, đã lập tỉnh
An Giang và tỉnh Hà Tiên, có địa bộ nhưng nhiều làng
chỉ có đôi mươi dân đinh. Pháp đến, đành chấp nhận
nhiều làng rộng, điển hình là làng Khánh Lâm và Lâm
An ngay giữa huyện An Minh và U Minh, được cắt ra
lập thêm một làng mới đặt tên Khánh Lâm cho dễ quản
lý. Nhưng hỡi ôi, làng mới này diện tích rộng hơn tỉnh
Gò Công. Làng Sóc Sơn, cách tỉnh lỵ Rạch Giá khoảng
15km ăn đến tận chân núi Cô Tô của Bảy Núi, dài non
30km; khi xảy ra trộm cướp, với phương tiện ghe xuồng
chèo chống qua đồng cỏ, ngày sau hương quản và một
vị hương chức làng mới đến nơi để lập biên bản, chiếu
lệ (nay thuộc khu Tứ Giác).
