351
bên bờ là rừng tràm. Đúng là cái quan tài sơn đỏ, trên
nắp thấp ngọn nến leo lét. Quan tài đặt trên chiếc xuồng
nhỏ, mà lướt nhanh, rẽ sóng phía trước mũi. Xuồng ấy
lại gần. Rõ là không người điều khiển, nhưng thỉnh
thoảng bên hông cái quan tài nọ có hai bàn tay thò ra,
khoát nước, rồi rút vào. Bèn la hoảng, vì suýt đụng vào
cái quan tài. Chìm chiếc xuồng của mình, nhưng khi
lội lên bờ thì nhìn kỹ chẳng thấy gì ráo. Thí dụ như có
thật mà khó tin là ở Cà Mau có con rạch tên Rạch Bù
Mắt, tức là loại muỗi nhỏ xíu, cắn rất ngứa, khó đập, vải
mùng thưa, bù mắt có thể chui lọt. Người nọ lúc chạng
vạng bơi xuồng đến Rạch Bù Mắt, sẵn đói bụng, dừng
lại nấu cơm và luộc cái hột vịt để dầm nước mắm làm
thức ăn. Hột vịt luộc chín, vớt ra còn nóng, vừa lột vỏ
thì bù mắt bu lại, đen cái trứng vịt, chẳng qua vì hơi
nóng có sức rù quyến bù mắt, cũng như hơi nóng của
con người. Đành chống xuồng rút lui, đến con rạch khác.
Lại còn chuyện đặc biệt của vùng U Minh, thời thuộc
địa Pháp. Để mở mang ngành “giáo huấn”, viên Chánh
Sở (người Pháp) ra lịnh mở một lớp nơi đồng chua nước
mặn, dân cư thưa thớt để rút kinh nghiệm, với cơ chế
thật “mềm”. Trường “điểm” này chỉ cần một người dạy
chữ quốc ngữ, kiểu chống nạn mù chữ, do ngân sách xã
hội đài thọ và thầy giáo thì tùy hương chức hội tề của xã
chọn lựa. Dĩ nhiên thầy giáo này là người có học vị mơ
hồ, lắm khi là người có cảm tình với Nguyễn An Ninh,
trốn lánh từ phía Tân An, Cao Lãnh xuống. Nhà trường
