hơn. Nhưng tuổi cậu đâu còn những ham muốn đó. Già sống cô đơn khổ
lắm. Về làng cũng được nhưng cậu rất sợ phải đối đầu với một cô nàng dâu
đanh đá lắm điều...
Những đêm tâm sự tôi mới hiểu số phận cậu mình cũng không êm
đềm phẳng lặng. Nhưng cậu vẫn còn giữ được những giá trí tinh thần của
người xưa, coi trọng nhân nghĩa, phúc hậu bao dung độ lượng. Nhưng thêm
vào đó có tình thần dân chủ tự do, bình đẳng, bác ái của phương Tây nên
phong cách ứng xử với mọi sự cố đều ổn thoả.
Một bữa hai cậu cháu bàn về những thú chơi của tuổi già, cậu Đức nói
nhiều đến cây cảnh, ngư điểu cầm thú, chim muông. Nhà có vườn rộng
hàng trăm mét. Ông bà già, đứa cháu nho, vừa làm vừa chơi, sống giữa
thành phố đôi khi cũng ra tiền. Tôi đồng ý với cậu nhưng xin bổ sung thêm.
- Bây giờ nghỉ hưu có thời gian rảnh cậu nên viết lấy cuốn hồi ký.
Cháu thấy các tướng lĩnh, chính khách coi đây là công viện đầy hứng thú.
Có khi họ còn kiếm được những khoản nhuận bút khổng lồ nữa đây! Cậu
biết rất nhiều chuyện chưa bao giờ công bố. Nếu được viết ra, công chúng
sẽ tìm đọc đấy!
- Nghề của chúng mình có rất nhiều thứ còn nằm im trong lưu trữ. Có
điều nó phải đợi ba chục năm sau mới được phép viết ra.
- Cậu hãy viết những chuyện ba mươi năm về trước.
- Lúc đó cương vị của cậu chưa có gì đặc sắc. Một phần quan trọng đã
được người tiền nhiệm công bố rồi. Hơn nữa một tác phẩm hồi kí nó cũng
phải giàu chất văn học. Nó đòi hỏi một khả năng cấu trúc chứ không phải
một kho sự kiện. Tác phẩm là toà lâu đài chứ không phải đống nguyên liệu
dù nhưng nguyên liệu đó bằng vàng ròng. Nhiều người đầy vốn sống lắm
kiến thức nhưng không sao viết nổi một cuốn truyện. Từ nho cậu có quen
