- Không, anh đi ngủ đi.
Ông bỏ chân xuống, nằm nghiêng, đè lên cánh tay và cảm thấy thương
thân. Ông chỉ đợi cho Ghêrasim đi sang phòng bên cạnh để ông òa khóc lên
như một đứa trẻ, không phải giữ gìn nữa. Ông khóc về sự bất lực của mình,
về cảnh cô đơn khủng khiếp của mình, về sự tàn nhẫn của con người, về sự
tàn nhẫn của Chúa Trời, và về sự vắng bóng Chúa.
"Người gây ra tất cả những chuyện này để làm gì? Người dẫn tôi tới
đây để làm gì? Vì sao, vì sao Người đày đọa tôi khủng khiếp như vậy?...".
Ông không chờ đợi câu trả lời và ông khóc vì không có và không thể
có câu trả lời. Cơn đau lại dội lên, nhưng ông không nhúc nhích, không gọi
ai. Ông tự nhủ: "Nào, nữa đi, đánh nữa đi! Nhưng vì lẽ gì chứ? Tôi đã làm
gì Người, thế thì vì lẽ gì?"
Sau đó ông im lặng, không những ngừng khóc, ông còn ngừng thở và
toàn thân căng ra chăm chú: Tựa hồ như ông lắng nghe không phải giọng
nói bằng âm thanh, nhưng lắng nghe tiếng nói của tâm hồn, lắng nghe suy
nghĩ đang trỗi dậy trong ông.
- Anh cần cái gì? - Đó là khái niệm đầu tiên rõ ràng, có thể diễn tả
bằng lời mà ông nghe thấy. - Anh cần gì? Anh cần cái gì? - Ông nhắc lại. -
Cần gì ư? - Không phải đau khổ. Sống, - ông đáp.
Và ông lại đắm mình vào sự chú ý căng thẳng đó đến nỗi ngay cơn
đau cũng không làm xao lãng sự chú ý của ông.
- Sống ư? Sống như thế nào? - Giọng nói tâm tình hỏi.
- Sống như tôi sống trước đây, sung sướng, dễ chịu.
- Như trước đây anh đã sống, sung sướng và dễ chịu ấy ư? - Giọng nói
đó hỏi. Và ông bắt đầu điểm trong trí tưởng tượng: Những giây phút tốt đẹp
