bộ hỏi ý kiến Piốt Ivanôvích về tiền tuất, nhưng ông thấy bà đã am hiểu
việc này một cách chi ly, cả đến những chi tiết mà ông không biết. Bà am
hiểu tất cả những cách có thể dùng để rút tiền ở công quỹ nhân cái chết của
chồng bà. Nhưng điều bà muốn biết thêm, là có thể làm thế nào để rút được
nhiều hơn thế nữa không. Piốt Ivanôvích cố gắng nghĩ ra phương cách để
làm việc đó, nhưng nghĩ một lúc, rồi vì phép xã giao ông xoay ra xỉ vả
chính phủ keo kiệt và nói với bà rằng hình như không thể rút hơn được.
Nghe vậy bà thở dài và rõ ràng đã bắt đầu nghĩ cách tống khứ ông khách.
Ông ta hiểu ý, giụi tắt điếu thuốc lá, đứng dậy bắt tay bà và bước ra phòng
ngoài.
Trong phòng ăn có treo chiếc đồng hồ mà Ivan I lyich rất thích vì đã
mua được ở hiệu đồ cũ, Piốt Ivanôvích gặp vị linh mục và vài người quen
biết khác tới dự lễ cầu hồn, trông thấy cô tiểu thư xinh đẹp quen biết, con
gái của Ivan I lyich, cô ta vận toàn đồ đen. Thân hình cô vốn rất thanh
mảnh lại càng thanh mảnh hơn. Vẻ mặt cô rầu rĩ, quả quyết và hầu như tức
giận. Cô nghiêng mình chào Piốt Ivanôvích, cứ như thể ông là người có lỗi
gì đó. Một chàng thanh niên giàu có mà Piốt Ivanôvích có quen biết, làm
dự thẩm ở tòa án, nghe nói là chồng chưa cưới của cô ta, đứng đằng sau cô,
cũng với vẻ mặt bất mãn như vậy. Ông buồn bã nghiêng mình chào họ và
muốn đi sang phòng người chết, đúng lúc ấy cậu con trai, học sinh trung
học, giống Ivan I lyich như lột, nhô mình lên khỏi cầu thang. Thằng bé
khiến Piốt Ivanôvích nhớ lại Ivan I lyich lúc nhỏ, khi còn học ở trường tư
pháp. Cặp mắt của chú bé khóc sưng húp và cũng kèm nhèm giống mắt các
chú bé sớm hư hỏng tuổi mười ba, mười bốn. Trông thấy Piốt Ivanôvích,
chú bé cau mặt một cách nghiêm nghị và sượng sùng. Piốt Ivanôvích khẽ
gật đầu với chú và bước vào phòng người chết. Lễ cầu hồn bắt đầu: Nào
thắp nến, khóc than, hương khói, nào nước mắt, tiếng sụt sịt. Piốt Ivanôvích
chau mày đứng yên, nhìn bàn chân trước mặt mình. Ông không nhìn thi hài
lần nào và cho đến cuối buổi lễ không để mình rơi vào những ảnh hưởng
làm yếu lòng người, và ông là một trong những người đầu tiên đi ra khỏi
phòng. Ở phòng ngoài chả có ai. Ghêrasim, người hầu bàn nhảy từ trong
