Dạng phát tán này ít phổ biến. Quả và hạt rỗng hoặc có cấu tạo làm cho nó
nổi trên mặt nước. Một ví dụ rõ rệt là quả dừa, quả có vỏ ngoài bằng sợi xốp và
một khoang trống chứa khí bên trong hạt của nó.
d) Phát tán nhờ động vật
Một số quả và hạt khô có chất dính hoặc có gai để dính bắt vào lông khi các
con vật đi qua. Quả cây dâu móc tạo thành một chùm nhờ quả khô được gọi là
quả bế, mỗi quả có một móc hình ngạnh tạo thành từ vòi nhị. Toàn bộ cụm quả
có thể dính chặt khi con vật bước qua và giữ ở đấy lâu trước khi mỗi quả bế
rụng và phát tán đi.
Các quả mọng là thức ăn hấp dẫn nhiều loại động vật khác nhau, nhất là
chim. Những quả này khi chín thì thay đổi màu sắc từ màu xanh lục bình
thường khó thấy đến các màu rực rỡ như cam đỏ, xanh lam hoặc đen thâm.
Bên trong mô của nó trở nên mềm và ngọt do hoạt tính phối hợp của hoocmon
và enzym để tạo nên vị ngọt của quả loại này.
Phần ăn được của quả thật như quả mận hay quả cà chua được hình thành từ
lớp giữa hay vỏ quả giữa và lớp trong hay vỏ quả trong của vách bầu còn lớp
ngoài được vỏ quả ngoài tạo nên lớp “da” của quả. Ở những loại quả giả như
quả táo, dâu tây, tầm xuân thì phần nạc phát triển từ các thành phần của hoa
khác với bầu mà thường là từ đế hoa.
Hạt của các quả nạc được bảo vệ bởi các vỏ cứng, đôi khi được tăng độ cứng
bởi sự dính của lớp tế bào đã tạo nên mô vỏ quả trong. Những quả này được
phát tán phụ thuộc vào kích thước của chúng cũng như là bị nuốt, bị thải...
Trong trường hợp sau, lớp vỏ ngoài chịu đựng được tác động của enzym trong
ống tiêu hóa và hạt được lắng vào phân thường là tại nơi xa với cây mẹ và
trong môi trường giàu chất dinh dưỡng phù hợp.
CÂU HỎI ÔN TẬP
1. So sánh sinh sản vô tính với sinh sản hữu tính. Chứng minh vai trò tiến
hóa của sinh sản hữu tính.
2. Nêu các ứng dụng của sinh sản vô tính trong công nghệ cây trồng. Dựa
trên cơ sở khoa học nào để nhân bản vô tính cây trồng?
