Bình thường phụ nữ chỉ rụng một lần một trứng và trứng được thụ tinh
cho ra một thai. Nhưng cũng có trường hợp có thể có 2 hoặc 3 trứng cùng
chín và cùng rụng rơi vào ống dẫn trứng và đều được thụ tinh cho ra 2 (hoặc
3, v.v...) hợp tử và sẽ phát triển thành 2 (hoặc 3, v.v...) thai nhi. Đó là trường
hợp sinh đôi khác trứng, cũng tương tự như anh, chị em sinh khác lần, có
thể là nam hay nữ tùy cơ cấu của hợp tử khi được tạo thành (nếu XX là nữ,
nếu XY là nam).
Trong trường hợp sinh đôi cùng trứng thì khác hẳn: chỉ có một trứng rụng
ra được thụ tinh tạo thành một hợp tử, hợp tử phân đôi cho ra 2 tế bào, mỗi
tế bào con lại phân đôi cho ra bốn tế bào, nhưng do một nguyên nhân nào
đó, các tế bào này không liên kết với nhau như trường hợp bình thường (cho
ra phôi đa bào -> phôi dâu -> phôi vị...) mà chúng lại tách ra thành 2 (hoặc
thành 4 tế bào riêng rẽ, mỗi tế bào trở thành hợp tử và tiếp tục phát triển
thành thai nhi riêng rẽ. Đó là trường hợp sinh đôi (sinh 3, sinh 4, v.v...) cùng
trứng, về mặt di truyền chúng hoàn toàn giống nhau bởi vì chúng đều là hậu
duệ của hợp tử đầu tiên, do đó cả 2 (hoặc 3, 4, v.v...) trẻ sinh ra đều có cùng
giới tính như nhau, ví dụ hợp tử đầu tiên là XX thì tất các em bé đều là gái,
nếu hợp tử đầu tiên là XY thì tất cả các em sinh ra đều là trai. Hiện tượng
sinh đôi cùng trứng có cùng giới tính chứng tỏ rằng giới tính được xác định
bởi NST.
- Hiện tượng lưỡng thể đực - cái (gynandromorphisme):
Là trường hợp cơ thể có cấu tạo khảm gồm một phần là giới tính đực, một
phần là giới tính cái, hoặc 1/2 cơ thể là đực và 1/2 kia là cái. Hiện tượng
lưỡng thể đực cái quan sát thấy ở nhiều loài sâu bọ, nhất là ruồi quả, các
loài bướm, loài chim (khướu, trĩ). Nghiên cứu cho thấy phần cơ thể có giới
tính đực có chứa các tế bào mang NST giới tính đực XY, còn phần cơ thể có
giới tính cái chứa các tế bào mang NST giới tính cái XX. Điều đó cũng
chứng tỏ rằng, giới tính được quy định bởi NST giới tính.
Cơ quan sinh dục nguyên phát gồm có tuyến sinh dục và các phần phụ
như ống dẫn sinh dục, các tuyến phụ, v.v..., đó cũng là chỉ tiêu giải phẫu để
