111
Thực hành thiền quán
có nước rơi thì không có mưa, nên nói mưa rơi
suy cho cùng là vô nghĩa. Ta chỉ cần nói mưa ở
đây, mưa ở kia... là đã đủ để diễn đạt đúng sự
việc. Tương tự, ta chỉ cần nói “cái biết ở nơi tôi”,
“cái biết ở nơi cô ấy”... Và cũng tương tự, ta có
“cái biết nơi con ong”, “cái biết nơi con kiến”...
Khi ta nói “cái biết biết”, ta đã cho rằng
“cái biết” là một thực thể tồn tại độc lập nằm
trong ta, để biết về những gì ở bên ngoài ta.
Khi nhận thức theo cách đó, cái biết lập tức bị
đóng khung vào chính những gì nó đã tạo ra và
không còn là cái biết thật sự nữa.
Chúng ta không đưa vấn đề ra chỉ để hình
thành thêm những khái niệm mới, khác lạ
hơn hoặc phức tạp hơn. Thực ra những phân
tích này là nhằm cho thấy sự vô lý trong thói
quen phân biệt các chủ thể độc lập và tách biệt
trong đời sống hàng ngày của chúng ta. Khi nói
đến cái biết, chúng ta luôn đi kèm theo với câu
hỏi “ai biết?”, và điều đó ngay lập tức giới hạn
phạm vi của cái biết vào một khuôn khổ, khiến
cho chúng ta biết mà không còn là biết nữa. Sở
dĩ như vậy là vì ta đã không nhận thức đúng
