cạn đến đồng cuối cùng. Những lúc ấy Mỹ Dạ cứ đi ra đi vào như người
mất hồn. Thật tội nghiệp. Tất cả nỗi lo cơm áo gạo tiền đều có Lâm Thị Mỹ
Dạ quán xuyến. Năm 1979, cuối tháng 2, chiến tranh biên giới xảy ra. Đêm
anh Tường say về nói với vợ: “Anh phải lên biên giới đây. Tổ quốc đang
lâm nguy, mình không thể ngồi ở đây được. Em chuẩn bị cho anh ít tiền!”.
Trong nhà lúc đó đã cuối tháng, tiền lương gần hết, tiền dự trữ thì không
còn đồng nào. Mỹ Dạ phải lặng lẽ lấy chiếc áo dài quý nhất may bằng vải
nhiễu hồng rất đắt giá mà bà cụ mẹ anh Tường may tặng con dâu sau khi
giải phóng miền Nam, khi hai vợ chồng từ Bắc về Huế, ra chợ Đông Ba
bán. Tiền bán cái áo dài ấy đủ để Hoàng Phủ đi biên giới một tuần, về viết
được bút ký Rừng hồi nổi tiếng.
Nhà văn thời nào cũng nghèo, thời bao cấp càng nghèo. Nhà văn Huế
thời bao cấp càng nghèo nữa. Nhà văn “chân quê” như vợ chồng nhà văn
Nguyễn Khắc Phê ở chung cư Đống Đa thì vô cùng vất vả. Anh chị ngăn
gian bếp để nuôi heo, lại rào cả ban công cửa sổ để nuôi gà. Hàng ngày hai
vợ chồng ngoài công việc cơ quan, rỗi giờ nào là đi tìm mua thức ăn cho
heo, cho gà. May cả hai người đều khỏe mạnh, không đau ốm gì. Nhà thơ
Hải Bằng sống bằng đồng lương của anh bán sách ở công ty phát hành
sách. Anh vẽ tranh, làm nghệ thuật tạo hình bằng rễ cây biếu cho cơ quan
này cơ quan khác, họ quý họ thưởng cho ít quà.
Vợ chồng nhà thơ Đỗ Văn Khoái phải nuôi năm đứa con, nhọc nhằn
lắm. Vợ làm công nhân nhà máy xi măng Long Thọ khói bụi bết dày mái
tóc dài. Khoái học ngành Điêu khắc ở Đại học Mỹ thuật Huế từ trước năm
1975, đến năm 1979 mới tốt nghiệp. Vừa ra trường gặp thời đói kém,
những ngày đó mặt anh luôn đăm chiêu, cơ hàn. Anh em văn nghệ Huế gọi
vui Đỗ Văn Khoái là “Đói Văn Khổ”, nói lái theo âm giọng Huế. “Cơm áo
không đùa với khách thơ”, Khoái sáng tạo ra một sản phẩm gọi là “Lò
Khoái”. Đó là lò bếp, đắp bằng đất sét, dùng đun củi tiết kiệm được một
phần ba nhiên liệu, vì nó tập trung nhiệt lượng dưới nồi, không tỏa ra xung
quanh. Khách đặt hàng nhiều lắm. Cả thành phố Huế nấu ăn bằng lò Khoái.
