Chu Lai
SÔNG XA
Lời kể của chị trong đêm thứ nhất
Tôi mồ côi cha tôi sớm lắm. Khi tôi lên mười tuổi. Ba tôi chết trong một
chiều đi theo ông Tám Nghệ đánh đồn Tây ở ngã ba Là Ngà. Nhà chỉ còn
lại má tôi tần tảo chạy chợ nuôi hai chị em tôi. Em tôi là thằng Riềng, kém
tôi hai tuổi nhưng ngay từ hồi đó nó đã cao to hơn tôi. Sở dĩ đặt nó tên
Riềng vì ba má tôi sanh ra nó ở vùng đồn điền Phú Riềng. Tính nó nóng dị
thường lắm… Nhưng thôi, tôi sẽ kể về nó sau.
Má tôi không được khỏe. Những khi trái gió trở trời, bà thường phát cơn ho
dễ sợ. Thương má, thương em; hồi đó thằng Riềng ngày ngày phải đi theo
đám bạn lớn hơn ra sông kiếm cá, kiếm củi về bán lấy tiền đỡ má; tôi đành
thôi học xin vào làm chân rửa bát trong tiệm ăn ngoài phố. Tiệm này khá
sang trọng và đông khách. Hầu như người ăn kẻ ở phải làm quần quật từ
sáng sớm đến tối mịt, có bận đến tận đêm khuya. Khoảng thời gian ấy,
không hiểu một ngày tôi phải rửa mấy ngàn chiếc bát, đĩa nữa, chiếc nào
cũng đẹp, cũng là hàng sứ Giang Tây cả. Chẳng may đánh bể một miếng,
để sứt một miếng là bị mắng chửi, có khi bị trừ đi cả tháng tiền công. Cho
nên nói là rửa bát đĩa nhưng đầu óc lại rất căng thẳng, những ngón tay suốt
ngày nhúng vô mỡ, vô nước nóng cứ sưng phù, nứt nẻ ra. Đến tận bây giờ,
thỉnh thoảng trở lạnh, những ngón tay tôi vẫn bị nhức sưng trở lại, cầm cây
súng cứ dài dại như là bàn tay của người khác. Tuy vậy cái đó còn đỡ. Sợ
nhất là cái thứ mùi dầu mỡ. Mùi lúc nào cũng ngửi thấy cái vị tanh tanh
lờm lợm của nó, kể cả trong giấc ngủ. Tắm gội kỹ rồi mà vẫn thấy mỡ, thấy
dầu dính nhớp nháp ở đâu đây trên thân thể trên từng chân tóc. Do đó,
mang tiếng là người làm của một tiệm ăn có tiếng nhất thị xã nhưng tôi cứ
gầy dần đi. Cứ ngửi thấy mùi xào nấu là mắc ói rồi còn lấy đâu mà mập.
Nhưng đang độ tuổi lớn nên dù ít ăn, ít ngủ, tôi vẫn cứ lớn phổng phao. Lại
được cái ông bà chủ đối xử với gia nhân không đến nỗi tồi tệ. Do đó tháng
tháng tôi cũng ký cóp mang về cho má được ít tiền thuốc thang, cơm cháo.
Thằng Riềng cũng đỡ vất vả hơn. Dạo này nó cao dềnh dàng, chân tay đen
đúa và càng lầm lì. Tôi nói nó thử đi học tiếp lấy cái chữ đặng sau này đỡ
