hôm qua và hôm nay”, một người lính viết cho vợ. “Lạnh giá tuyệt vời. Anh
sống rất ổn, chỉ còn thiếu thư em”.
Không ai hạnh phúc hơn binh sĩ Tập đoàn quân số 62 của Chuikov bên
trong chính Stalingrad, sau năm tuần nghe tiếng động kinh hoàng của các
tảng băng va vào nhau trên sông Volga không thể qua lại, phải cầm hơi với
số 12 tấn chocolat dự phòng khẩn cấp và một chút tiếp tế nhỏ giọt từ những
chiếc U-2 bà già. Mặt sông rốt cuộc đã đóng băng cứng trong đêm 16 tháng
12, khi các khối băng nghiến vào nhau và đông cứng. Ban đầu người ta còn
trải ván làm đường đi bộ qua. Sau thì dùng cành cây tưới nước cho dính chặt
xuống băng làm thành những xa lộ cho xe cộ. Trong vòng bảy tuần sau đó,
xe bánh xích, 18.000 xe tải và 17.000 các loại xe khác đã qua lại trên sông.
Có ai bị thương bây giờ đều được chở thẳng đến bệnh viện dã chiến. Về sau
cả pháo cũng được kéo qua bờ tây, kể cả lựu pháo 122 mm dùng để phá
những lối cụt trong nhà máy Tháng Mười Đỏ. Chỉ cần ngóc lên một chút, ở
tầm gần nó có thể phá tan tòa nhà trụ sở chính mà quân Đức đã biến thành
pháo đài.
May mắn nhất cho Tập đoàn quân số 62 là do thiếu đạn nên pháo binh
Đức không thể bắn phá liền tù tì đường vượt sông được nữa. Bờ sông bây
giờ là cảnh thanh bình. Nó gợi nhớ đến một khu mỏ thời khẩn hoang với
những lều trại tạm lố nhố che các hố đào trên bờ sông. Trong lúc người ta
chẻ củi hoặc cưa cây, anh quân bưu của trung đoàn đeo túi da đi qua trong
ánh nắng lạnh giá đến sở chỉ huy, thầm mong có một ca trà nóng từ cái ấm
samovar bằng đồng. Những người khác khệ nệ xách những cái thùng giữ ấm
đựng đồ ăn cho bộ đội ở tuyến trước. Binh lính giờ đây đã có thể kéo nhau
từng tốp đi tắm hơi ngay bên bờ đông, trở về sạch sẽ và hết chấy rận, đêm
ngủ yên.
Ngày 19 tháng 12, Tướng Chuikov qua bờ đông sông Volga lần đầu tiên
kể từ lúc di chuyển sở chỉ huy vào tháng 10. Ông đi bộ trên băng, sang đến
bên kia, ông ngoái nhìn lại những đống đổ nát mà tập đoàn quân của ông đã
giữ. Chuikov sang sông lần này là đi dự tiệc do chỉ huy các lực lượng
NKVD, Thiếu tướng Rogatin, chiêu đãi nhân dịp 24 năm thành lập Ủy ban
