về. “Quả là thật phấn chấn trước trải nghiệm tình đồng đội thực sự ở tuyến
đầu”. Một băng rôn ngày lễ viết: “Tình đồng đội qua sắt và máu”, một câu
tuy hợp cảnh nhưng lại thiếu đi thông điệp Giáng sinh.
Một người chắc chắn sẽ không bỏ lỡ thông điệp này là Kurt Reuber, bác sĩ
ở Sư đoàn tăng số 16. Ba mươi sáu tuổi, ông là một nhà thần học và là bạn
của Albert Schweitzer
, đồng thời cũng là một họa sĩ nghiệp dư tài năng.
Ông biến căn hầm ngoài thảo nguyên phía tây bắc Stalingrad của mình thành
xưởng vẽ và bắt đầu vẽ vào mặt sau một tấm bản đồ thu được của Nga - một
tấm giấy đủ to có thể tìm được. Tác phẩm của ông, hiện được treo tại nhà
thờ tưởng niệm hoàng đế Wilhelm ở Berlin, có tên “Đức Mẹ Pháo đài”, một
người mẹ ôm con, che chở, với lời của Gioan (John) Thánh sử
: “Ánh
sáng, Sự sống, Tình yêu”. Khi bức họa hoàn thành, Reuber ghim nó lên vách
hầm. Ai vào cũng phải dừng lại ngẩn ngơ. Nhiều người bật khóc. Với một
chút ngượng ngùng cho Reuber — chẳng có họa sĩ nào lại khiêm nhường
với tài năng của mình đến thế - căn hầm của ông trở thành một chốn linh
thiêng.
Khó mà hoài nghi về sự chân thành và hào phóng của Giáng sinh năm ấy.
Một trung úy tặng những điếu thuốc cuối cùng, giấy viết và bánh mì của
mình làm quà cho lính. “Con thì chẳng có gì”, anh viết về nhà, “nhưng đấy
là Giáng sinh đẹp nhất của con và con sẽ không bao giờ quên”. Cũng như
cho đi những điếu thuốc cuối cùng, họ còn cho nhau cả bánh mì, thứ mà
chính họ cũng rất cần. Những người khác thì bỏ công chạm khắc các vật
dụng cho nhau.
Vào đêm Giáng sinh, tiểu đoàn trưởng của Reuber, một nghệ sĩ piano, đã
tặng chai rượu vang sủi bọt cuối cùng của mình cho lính trong trạm xá,
nhưng khi các ca đã được rót đầy thì có bốn quả bom nổ bên ngoài. Ai nấy
nằm vội xuống sàn, rượu đổ lênh láng. Viên sĩ quan quân y vơ lấy túi cứu
thương chạy ra khỏi hầm xem có thương vong gì không - một người chết, ba
bị thương. Người chết vừa mới hát “O du Frohliche”
. Việc này đã chấm
dứt buổi lễ. Đằng nào thì ngay từ sáng sớm ngày Giáng sinh, cả hai sư đoàn
tăng số 16 và bộ binh cơ giới số 60 đã bị tấn công.
