uyên bác như Manstein lúc đó đã nhận ra rồi. Ông đã đạo diễn một màn kịch
tài tình đưa thiếu tá Eismann, sĩ quan quân báo của mình, vào Kessel ngày
19 tháng 12 để thông báo cho Tập đoàn quân số 6 chuẩn bị Chiến dịch Sấm
Rền. Tuy nhiên ngay từ lúc đó Manstein đã biết trước rằng Hitler vì mới xác
quyết sẽ không rời khỏi sông Volga nên sẽ không chịu đổi ý.
Dù có thế nào thì đến lúc đó Manstein đã phải hiểu ra rằng cố gắng giải
cứu là vô vọng. Các sư đoàn tăng của Hoth đã phải chiến đấu với những tổn
thất nặng nề để trụ lại trên tuyến sông Myshkova, ngay cả trước khi chủ lực
của Tập đoàn quân cận vệ số 2 của Malinovsky triển khai. Còn Manstein,
vốn vẫn theo dõi sát sao diễn tiến bên trong Kessel và tình trạng quân đội,
hẳn phải hiểu rằng quân của Paulus không thể đi nổi, chứ chưa nói chiến
đấu, một quãng đường 70-100 km băng qua bão tuyết và giá rét. Tập đoàn
quân số 6 với chưa đến 70 xe tăng và thiếu cung cấp hậu cần không có cơ
hội đột phá qua Tập đoàn quân số 57 được. Quan trọng hơn cả, đến ngày 19
tháng 12, Manstein đã biết rằng Chiến dịch Sao Thổ Nhỏ với ba tập đoàn
quân đang thọc vào sau lưng ông nên không còn cách nào khác ngoài việc
buộc phải thay đổi toàn bộ toan tính.
Rõ ràng Manstein đã dự cảm rằng trong con mắt của lịch sử và quân đội
Đức, ông đã cố mọi cách, kể cả khi đã biết — mà đúng là thế — cơ hội duy
nhất của Tập đoàn quân số 6 để tự cứu mình đã tan biến từ trước đó cả
tháng. Cái lương tâm rõ ràng là bị cắn rứt của ông sau sự kiện này hẳn là do
việc ông cần Tập đoàn quân số 6 ghìm chân 7 tập đoàn quân Soviet bao vây
nó sau khi Hitler không chịu rút khỏi Kavkaz. Nếu Paulus cố gắng phá vây
thì không còn bao nhiêu quân sống sót và trong tình cảnh thê thảm như vậy
thì họ chả ích gì cho ông trong thời điểm hiểm nghèo cả.
