vốn bỏ qua một thực tế rõ ràng về sai lầm lớn nhất của Stalin từ đầu chiến
tranh là không cho rút quân. Tháng 7 năm 1942 Hồng quân bắt đầu rút lui
trước khi quân Đức tới không phải là một phần của một kế sách ma quỷ nào
cả. Chỉ đơn giản là cuối cùng Stalin cũng có lại sự khôn ngoan mà cho phép
các chỉ huy tránh bị bao vây. Kết cục là gọng kìm của Đức ở bờ tây sông
Đông đã khép lại nhưng chẳng được gì.
Tuy vậy, Stavka nhất trí rằng Voronezh là một đầu mối giao thông quan
trọng cần phải giữ đến cùng. Họ biết rằng nếu không trụ lại được ở đây và
ngăn quân Đức tiến qua thượng nguồn sông Đông thì toàn bộ Phương diện
quân Tây Nam của Timoshenko sẽ bị hở sườn.
Voronezh phải là trận đánh lớn đầu tiên với Sư đoàn tăng số 24, là sư
đoàn mà một năm trước chỉ là một sư đoàn kỵ binh của Wehrmacht, giờ vừa
mới được cơ giới hóa. Có sư đoàn Grossdeutschland (Nước Đại Đức) và Sư
đoàn cơ giới số 16 bọc sườn, Sư đoàn tăng số 24 nhằm Voronezh mà tiến.
Đơn vị bộ binh cơ giới
của nó đã đến sông Đông vào ngày 3 tháng 7 và
chiếm một đầu cầu trên bờ bên kia. Tối hôm sau sư đoàn Grossdeutschland
chiếm được cây cầu trên con đường chính đến Voronezh bằng một đòn chớp
nhoáng táo bạo trước khi quân Nga hiểu ra chuyện gì.
Hitler lại bay đến Poltava một lần nữa vào ngày 3 tháng 7 với cả bộ sậu
để trao đổi với Thống chế Bock. Vẫn với tâm trạng hân hoan chiến thắng vì
mới chiếm được Sevastopol và mới phong cho Manstein lên thống chế.
“Trong lúc trò chuyện”, von Bock viết trong nhật ký, “Fuhrer tỏ ra rất khoái
chuyện người Anh hễ có gì không hay là lại bỏ tướng, đó là cách họ vùi dập
tinh thần chủ động trong quân đội của mình!” Các tướng Đức có mặt đều
buộc phải bợ đỡ cười góp. Mặc dù Hitler rõ ràng đang đắc chí nhưng ông
vẫn còn lo làm sao không cho quân Soviet chạy thoát, nhất là bộ phận ở phía
Đông Nam Voronezh, trong khúc quanh của sông Đông. Có vẻ như thành
phố sẽ thất thủ chóng thôi.
Sau đó Hitler đưa ra một quyết định dung hòa tai hại. ông cho phép von
Bock tiếp tục đánh Voronezh với một quân đoàn tăng vốn đã vào cuộc, phần
còn lại của tập đoàn tăng của Hoth thì ông dưa xuống phía nam. Nhưng lực
