70 • Thiền sư Ajahn Chah
tốt trên thế gian. Quán xét cả những người xấu. Quán xét
nhìn rõ người giàu và người quyền thế; quán xét nhìn rõ cả
hạ tiện và nghèo hèn. Khi nhìn thấy một đứa trẻ, một người
già, một thanh niên, hay một thiếu nữ, hãy quán xét về ý
nghĩa của tuổi tác và tuổi già. Mọi thứ đều là nhiên liệu để
cho ta điều tra quán xét. Đây chính là cách ta tu tập tu dưỡng
cái tâm. Đó là thiền quán.
Quán xét [thiền quán] dẫn đến nhìn thấy Giáo Pháp là
quán xét về tính điều kiện, tức tính hữu vi, tức tiến trình
nhân quả, bên trong tất cả mọi cách thể-hiện khác nhau trên
thế gian: cả lớn và nhỏ, chính và phụ, đen và trắng, tốt và
xấu. Nói tóm lại, tất cả mọi thứ. Khi ta nghĩ, hãy nhận biết đó
chỉ đơn thuần là một ý nghĩ, không là gì khác hết. Tất cả, tất
cả mọi thứ đó đều rớt vào cái nghĩa địa của ba đặc tính “vô
thường, khổ, và vô ngã” mà thôi, do vậy đừng nắm giữ,
đừng dính theo bất cứ thứ gì. Nghĩa địa “vô thường, khổ, và
vô ngã’ chính là nơi ‘thiêu xác’ của tất cả mọi hiện tượng.
(Mọi thứ trên thế gian rồi cũng rớt vào ba đặc tính đó). Hãy
chôn và thiêu đốt tất cả chúng, để chúng ta nhìn thấy Sự
Thật.
Có trí tuệ nhìn thấu lẽ vô-thường là để cho chúng ta
khỏi bị khổ; khi ta hiểu thấu [giác ngộ] lẽ vô thường hoại diệt
thì ta biết chấp nhận, không còn thấy khổ. Đây là nhờ sự
điều tra suy xét bằng trí tuệ. Lấy ví dụ, chúng ta có được thứ
gì chúng ta cho là tốt hay sướng, và do vậy ta thấy hạnh
phúc. Hãy nhìn kỹ và nhìn liên tục vào cái sự tốt và sự sướng
đó. Nhiều lúc, khi đã có nhiều thứ đó quá, chúng ta thấy
chán ngán với nó. Chúng ta muốn cho nó đi hoặc bán nó đi
cho rồi. Nếu không có ai thích mua nó, chúng ta cũng muốn
giục bỏ nó đi cho rồi. Tại sao? Lý do gì tạo ra động cơ chán
bỏ đó? Đó là cái lẽ thật trên đời: mọi thứ đều là vô thường,
biến đổi, sự tốt sự sướng là không thường hằng, đó là lý do
