SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 22

trình bày sự thực khách quan, nhưng bằng cách đối lập với các việc khác
hay thêm bớt một chữ mà tỏ thái độ của mình. Chẳng hạn trong Hoài Âm
Hầu liệt truyện để nói rằng, Hàn Tín chết vô tội chứ không phải làm phản,
ông gọi Tín là “Hoài Âm Hầu”, chứ không gọi Hàn Tín như gọi Kinh Bố
trong Kinh Bố liệt truyện. Ông kể tỉ mỉ ba lần người ta thuyết phục Tín làm
phản, mà Tín không nghe, nhắc đến năm lần cái câu Hán Vương sợ Hàn
Tín. Đến lúc Tín chết, thì hối hận không biết trước thái độ lật lọng của Lưu
Bang, trái lại Lưu Bang nghe tin vừa giận vừa mừng, v..v… Lối bút pháp
ấy rất là nghiêm và rất rõ ràng đối với những người quen đọc Xuân Thu.
Ngoài ra mỗi khi hết chương, tác giả thường đưa ra những nhận xét của
mình, để ký thác tâm sự hay đính chính lại những cách nhìn sai lầm của tập
tục.
Sử ký là một tác phẩm khó nhưng rất hay. Nó làm cho người đọc say mê và
giáo dục họ rất nhiều. Nhưng vì nội dụng phong phú, cách diễn đạt kín đáo
nên phải đọc đi đọc lại nhiều lần mới thấy hết cái hay của nó. Chúng tôi cố
gắng dịch những chương tiêu biểu, chương nào dịch thì dịch trọn vẹn, chỉ
lược bớt những đoạn ít quan trọng đối với văn học. Vì cách hành văn theo
lối Xuân Thu rất xa lạ đối với chúng ta, nên chúng tôi cố gắng chú thích ,
phân đoạn, tóm tắt để làm sao cho người đọc làm quen với tác phẩm một
cách dễ dàng. Tuy vậy, chúng tôi cũng biết không thể nào giới thiệu hết cái
hay của tác phẩm. Một ngày gần đây, khi Tư Mã Thiên đã quen thuộc với
bạn đọc hơn, chắc Sử Ký sẽ được dịch toàn bộ.
Trong việc dịch, chúng tôi đã được cụ Phan Võ xem lại và cụ Phan Duy
Tiếp giúp đỡ. Chúng tôi biết rằng vì trình độ dịch giả hạn chế, bản dịch thế
nào cũng có nhiều thiếu sót. Nhưng chúng tôi tin rằng dù bản dịch có nhiều
thiếu sót, các bạn sẽ thấy ở đây một tác phẩm vĩ đại và một con người lỗi
lạc. Chắc chắn bạn đọc Việt Nam sẽ thấy Sử Ký là quyển sách của mình và
dành cho Tư Mã Thiên một mối tình nồng hậu như các bạn đã có đối với
Khuất Nguyên và Đỗ Phủ. Suốt đời Tư Mã Thiên không muốn gì hơn là có
những người hiểu mình. Chúng tôi tin chắc rằng sau hai ngàn năm con
người vĩ đại ấy sẽ được yêu hơn bao giờ hết, vì bạn đọc của ông là những
con người của một thời đại huy hoàng và vô cùng vĩ đại.