SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 225

quí người hiền và kính trọng kẻ sĩ. Họ lo hợp tung các nước, chống lại kế
liên hoành của Tần, bao gồm dân Hàn, Nguỵ, Yên, Triệu, Tống, Vệ, Trung
Sơn. Lúc bấy giờ kẻ sĩ của sáu nước có bọn Ninh Việt, Từ Thượng, Tô Tần,
Đỗ Hách làm mưu sĩ; có bọn Tề Minh, Chu Thú, Trần Chẩn, Thiệu Hoạt,
Lâu Hoãn, Định Cảnh, Tô Lệ, Nhạc Nghị truyền đạt cái ý ấy; có bọn Ngô
Khởi, Tô Tần, Đái Tha, Nghê Lương, Vương Liêu, Điền Kỵ, Liêm Pha,
Triệu Xa cầm quân, thường lấy đất đai rộng gấp mười, quân đội trăm vạn,
ngẩng mặt lên cửa Hàm Quan mà đánh Tần (Vì Tần ở nơi đất cao, quân
chư hầu đánh phải trông lên phía trên). Người Tần mở cửa ải đón đánh,
quân của chín nước bỏ chạy không dám tiến. Nước Tần không phí một mũi
tên hòn đạn nào mà cả thiên hạ đều nguy khốn. Khi bấy giờ kế hợp tung bị
tan, lời giao ước bị bỏ, các nước tranh nhau cắt đất để đút lót cho nước Tần.
Nước Tần có thừa sức để nhắm nước nào yếu thế thì đánh đuổi kẻ bỏ trốn,
rượt theo kẻ đã bị đánh bại, thây nằm trăm vạn, máu chảy trôi cả cái khiên,
nhân cơ hội tiện lợi, mà chia cắt thiên hạ, xẻ núi, rạch sông, nước mạnh xin
phục tùng, nước yếu xin vào chầu. Thời Hiếu Văn Vương, Trang Tương
Vương làm vua không được bao lâu, nước nhà vô sự. Đến đời Thuỷ Hoàng,
nhờ cái sự nghiệp sáu đời để lại, cầm roi dài mà chế ngự cả thiên hạ. Nuốt
nhà Chu (Đông Chu và Tây Chu) mà diệt chư hầu, lên ngôi chí tôn mà làm
chủ cả sáu cõi, cầm gậy gộc để đánh đập thiên hạ, uy vang bốn biển. Phía
nam lấy đất Bách Việt, lập thành Quế Lâm, Tượng Quân. Vua của Bách
Việt cúi đầu, buộc cổ nộp tính mạng cho quan coi ngục. Thuỷ Hoàng bèn
sai Mông Điềm xây tường thành phía bắc để gìn giữ phên giậu; đuổi quân
Hung Nô hơn bảy trăm dặm; người Hồ không dám xuống phía nam chăn
ngựa; kẻ sĩ cũng không dám dương cung để báo oán. Tần bèn bỏ đạo tiên
vương, đốt sách bách gia, làm ngu dân đen, huỷ hoại các danh thành, giết
những người hào kiệt, thu binh khí của thiên hạ tập trung ở Hàm Dương,
nấu binh khi ấy để đúc mười hai người bằng đồng, nhằm làm cho nhân dân
yếu đi. Đoạn dựa vào núi Hoa Sơn để làm thành, lấy sông Hoàng Hà để làm
ao, giữ cái thành cao một ức trượng, cạnh cái khe sâu không đáy, lấy thế
làm vững chãi. Tướng giỏi, nỏ cứng, giữ nơi hiểm yếu, quan trọng, tôi tín
cẩn, lính tinh nhuệ, bày binh khí sắc bén ra, còn ai dám làm gì nữa !