SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 257

Mười ba năm sau (353), Nguỵ và Triệu đánh Hàn, Hàn cáo cấp với Tề. Tề
sai Điền Kỵ làm tướng quân đi thẳng đến Đại Lương . Tướng Nguỵ là Bàng
Nguyên nghe vậy rời bỏ Hàn quay về, bây giờ quân Tề đã đi khỏi biên giới
về phía tây. Tôn Tử nói với Điền Kỵ :
- Quân của Tam Tấn (Tam Tấn là tên chung để chỉ Hàn, Triệu, Nguỵ, ở đây
cốt chỉ Nguỵ ), vốn hung tợn và khinh quân Tề, quân Tề mang tiếng khiếp
nhược. Người thiện chiến thì nhân cái thế của mình mà lợi dụng ( ý nói giả
bộ khiếp nhược để nhử cho quân Nguỵ đuổi theo) . Theo binh pháp , nếu
chạy đi tìm lợi một ngày trăm dặm thì viên thượng tướng sẽ què; nếu chạy
theo lợi một ngày năm mươi dặm thì quân sĩ chỉ đến một nửa. Ngài hãy sai
quân Tề vào đất Nguỵ làm mười vạn cái bếp, ngày hôm sau làm năm vạn
cái, lại ngày hôm sau nữa làm ba vạn cái .
Bàng Quyên đi được ba ngày cả mừng , nói :
- Ta vốn biết quân Tề nhát gan, mới vào đất ta ba ngày mà quân sĩ bỏ trốn
đã quá nửa .
Bàng Quyên bèn rời bỏ bộ binh mang khinh binh, cùng lính tinh nhuệ một
ngày đi gấp đôi đường để đuổi theo .
Tôn Tử trù tính họ đi đến đêm thì tới Mã Lăng. Đường Mã Lăng hẹp, hai
bên hiểm trở, có thể phục binh bèn sai chặt cây to bôi trắng và viết : “Bàng
Quyên chết dưới cây này!”. Lại sai một vạn quân Tề giỏi bắn tên nấp ở bên
đường ,hẹn , “Ban đêm thấy lửa đốt lên thì đều bắn tên ra.”
Bàng Quyên quả nhiên đêm ấy đến dưới gốc cây bị đẽo, thấy có chữ viết
trên gỗ bôi trắng bèn sai xoi gỗ lấy lửa thắp đuốc. Đọc hàng chữ chưa xong,
thì một vạn nỏ của quân Tề đều bắn ra, quân Nguỵ trốn chạy tán loạn .
Bàng Quyên tự biết mình trí cùng, binh bại, bèn tự đâm cổ chết, nói :
- Thế là ta làm cái thằng ấy nổi danh !
Quân Tề thừa thắng phá tan tất cả quân Nguỵ, bắt Nguỵ thái tử là Thân
đem về. Do đó, Tôn Tẫn nổi danh ở thiên hạ , đời truyền binh pháp của ông
ta .
3. Ngô Khởi là người nước Vệ, thích dùng binh. Khởi thường học với Tăng
Tử, thờ vua Lỗ . Người Tề đánh nước Lỗ , nước Lỗ muốn dùng Ngô Khởi
làm tướng nhưng vì Ngô Khởi lấy con gái Tề làm vợ nên người Lỗ ngờ vực