SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 263

dụng của Đạo gia . Ông ta cũng sống một thời với Khổng Tử . Đại khái Lão
Tử sống hơn một trăm sáu mươi tuổi , có người nói ông hơn hai trăm tuổi ,
vì ông tu đạo để kéo dài tuổi thọ .
Sau khi Khổng Tử mất 129 năm , sử ký chép thái tử nhà Chu tên là Đàm ,
yết kiến Tần Hiến Công , có nói :
- Lúc trước Tần hợp với Chu , rồi lại tách , tách trăm năm rồi lại hợp , hợp
bảy mươi năm rồi đấng bá vương sẽ xuất hiện .
Có người bảo Đam tức là Lão Tử, có người bảo là không phải . Đời không
biết là ai nói phải , ai nói không phải ( Tác giả đưa ra cả ba thuyết về Lão
Tử : Lý Nhĩ , Lão Lai Tử, Đam, không khẳng định thuyết nào . Ông thường
thận trọng như vậy khi gặp những việc nghi ngờ, tỏ rõ có óc nghiêm túc
của sử gia ).
Lão Tử là người quân tử đi ở ẩn . Con của Lão Tử tên là Tông làm tướng
nước Nguỵ được phong ở đất Đoạn Can . Con của Tông là Chú , con của
Chú là Cung , chút của Cung là Hà , Hà làm quan thời Hán Văn Đế , con
của Hà là Giải làm thái phó của Giao Tây Vương tên là Ngang , nhân đấy
cư trú ở Tề . Người đời theo thuyết của Lão Tử thì bài bác Nho học, theo
Nho học lại bài bác thuyết của Lão Tử . Phải chăng câu : “Đạo khác nhau
không giúp cho nhau” là nghĩa như vậy ? Lý Nhĩ chủ trương “vô vi” mà
dân tự cảm hoá , “thanh tĩnh” mà dân tự quay về đường phải {Chủ trương
của Lão Tử là “thanh tĩnh” – (giữ tâm hồn được trong lặng) “vô vi” (không
bị những ham muốn lôi cuốn)}.