SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 301

họa sẽ đến. Vả lại đất của đại vương có lúc hết mà sự đòi hỏi của Tần thì
không bao giờ thôi. Lấy cái đất có lúc hết để đương với sự đòi hỏi không
thôi, thế nghĩa là mua oán chuộc vạ, không đánh nhau mà đất đã bị cắt rồi.
Thần nghe ngạn ngữ có câu: “ Thà làm miệng gà chứ không làm đít trâư(3).
Nay ngoảnh mặt về phía Tây, khoanh tay mà thần phục Tần, có khác gì làm
đít trâu không? Hiền như đại vương, lại có quân của nước Hàn vững mạnh,
thế mà lại mang cái tiếng “đít trâu”, thần trộm lấy làm thẹn cho đại vương!
Bấy giờ Hàn Vương nét mặt hằm hằm, xắn tay áo, trừng đôi mắt, vỗ gươm,
ngửa lên trời, thở dài nói:
- Quả nhân tuy kém cỏi, nhưng không thể nào không thờ Tần được. Nay
ngài đem lời dạy của Triệu Vương khuyên ta, ta xin kính dâng xã tắc để
theo.
Tô Tần lại thuyết Ngụy Vương:
- Đất của đại vương phía Nam có ngòi Hồng Câu, các huyện Trần, Như
Nam, Hứa, Yến, Côn Dương, Thiệu Lăng, Vũ Dương, Tân Đô, Tân Thê;
phía Đông có quận Hoài, quận Dĩnh, đất Chứ Tảo, đất Vô Tư; phía Tây có
Trường thành làm giới hạn; phía Bắc có đất Hà Ngoại, Quyển Diễn, Toan
Tảo. Đất đai vuông ngàn dặm. Đất tiếng là nhỏ, nhưng ruộng nương, nhà
cửa chi chít không có chỗ nào là đồng cỏ bãi chăn; nhân dân đông, xe ngựa
nhiều, ngày đêm đi không ngớt, rầm rập như ba quân ra trận. Thần trộm
ước lượng nước của đại vương không kém gì nước Sở. Những bọn du
thuyết chủ trương liên hoành, cứ dụ nhà vua giao kết với nước Tần là loài
hổ lang để xâm chiếm thiên hạ. Nếu độtnhiên nước Tần gây họa nạn thì họ
không đoái gì đến tai vạ của nước. Cậy thế của nước Tần mạnh để bên
trong ép chủ của mình(4) là rất nặng tội. Nước Ngụy là một nước mạnh
trong thiên hạ. Nhà vua là vị vua hiền trong thiên hạ. Nay nhà vua lại có ý
ngoảnh mặt về hướng Tây để thờ Tần, xưng làm đông phiên, xây dựng đế
cung cho Tần, nhận đai mũ của Tần, mùa xuân mùa thu nộp lễ vật cho Tần
để tế. Thần trộm lấy làm xấu hổ cho đại vương. Thần nghe Việt Vương Câu
Tiễn có ba nghìn quân mệt mỏi mà bắt được Phù Sai ở Can Toại; Vũ
Vương có ba nghìn quân, trăm cỗ xe trận mà thắng được vua Trụ ở Mục
Dã; binh sĩ của họ có nhiều đâu? Chỉ vì họ biết làm nổi uy thế của mình mà