SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 342

4. Thận Đáo là người nước Triệu. Điền Biền, Tiếp Tử là người nước Tề.
Hoàn Uyên là người nước Sở, đều theo học thuyết về đạo đức của hoàng
đế, Lão Tử, nhân mở rộng ra, xếp đặt ý nghĩa có thứ tự. Cho nên Thận Đáo
làm Thập Nhị Luận, Hoàn Uyên làm Thượng Hạ Thiên, còn Điền Biền,
Tiếp Tử đều có lời bàn luận.
5. Trâu Thích là người trong bọn môn đồ Trâu Diễn nước Tề, cũng chọn lọc
lấy nhiều điều trong học thuật của Trâu Diễn để chép thành văn. Vì thế, Tề
Vương khen ngợi Thích. Từ hạng Thuần Vu Khôn trở xuống đều được gọi
là “Liệt đại phu”. Nhà vua sai làm cho toà nhà ở chỗ đường ngã năm ngã
sáu có cửa cao nhà lớn, tỏ sự tôn trọng yêu quý, đón tiếp các tân khách của
chư hầu trong thiên hạ để nói rằng nước Tề mời được các hiền sĩ trong
thiên hạ.
6. Tuân Khanh người nước Triệu, năm mươi tuổi mới đi học ở nước Tề.
Học thuyết của Trâu Diễn thì vu khoát, huênh hoang, chỉ nói suông. Trâu
Thích thì văn hoa đầy đủ nhưng khó thi hành. Thuần Vu Khôn thì ở lâu mới
có được điều hay. Cho nên người Tề có câu ca, “Nói trời nói đất là Diễn; vẽ
rồng vẽ phượng là Thích, hơ bầu dầu xe (1) là Khôn”. Bọn Điền Biền đều
đã chết trong thời Tề Tuyên Vương. Tuân Khanh là bậc thầy già nhất. Nước
Tề tôn kính là “Liệt đại phu”, và Khanh ba lần làm tế tửu. Có người Tề
gièm Tuân Khanh. Tuân Khanh bèn sang Sở. Xuân Thân Quân cho Tuân
Khanh làm huyện lệnh Lan Lăng. Xuân Thân Quân chết rồi, Tuân Khanh
lui về, nhân làm nhà ở Lan Lăng. Lý Tư có lần đến theo học và sau làm
thừa tướng nước Tần.
Tuân Khanh ghét chính sự thời dơ đục, nước mất, vua hỏng luôn luôn nối
nhau. Các vua không theo được đạo lớn mà lo cúng tế, bói toán, tin điều
may, điều rủi. Bọn nho bỉ lậu, câu nệ, nhỏ nhen như bọn Trang Chu lại
dùng lối khôi hài làm rối loạn phong tục. Tuân Khanh bèn xét những hành
vi đạo đức của đạo Nho, đạo Mặc, xét nguồn gốc của việc hưng thịnh, bại
vong, liệt thành thứ tự, làm ra sách vài vạn chữ, rồi chết, chôn ở huyện Lan
Lăng.
7. Ở nước Triệu cũng có Công Tôn Long chủ trương thuyết “cứng” và
“trắng” giống nhau và khác nhau và có lời nói của Kịch Tử.