SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 425

nói những điều vụn vặt, nhưng ý nghĩa rất rộng; việc nhắc đến tuy gần,
nhưng nghĩa thì xa. Chí ông trong sạch nên hay nói đến cái hoa thơm. Nết
ông cao cho nên dù chết cũng không được dung nạp. ông thoát khỏi cái thế
giới bùn lầy như con ve bỏ lốt ở nơi dơ đục, để cất mình ra khỏi đám bụi
trần chẳng để cho đời làm dơ bẩn. Thật là ở bùn mà trong trắng chẳng lây
đen. Suy cái chí ấy thì ông có thể thi sáng với mặt trăng, mặt trời vậy! (3).
3. Sau khi Khuất Nguyên bị truất, nước Tần muốn đánh Tề, nhưng Tề hợp
tung với Sở. Tần Huệ Vương lo ngại bèn sai Trương Nghi giả vờ bỏ Tần,
mang nhiều tiền của tình nguyện thờ nước Sở. Trương Nghi nói:
- Tần ghét Tề, nhưng Tề lại hợp tung, thân với Sở. Nếu Sở tuyệt giao với
Tề thì Tần sẽ xin dâng sáu trăm dặm đất ở Thượng Ư.
Sở Hoài Vương tham đất, lại tin lời Trương Nghi, bèn tuyệt giao với Tề, sai
sứ sang Tần nhận đất. Trương Nghi nói dối sứ giả:
- Nghi hẹn cho nhà vua sáu dặm, chứ có phải làm sáu trăm dặm đâu.
Sứ thần Sở giận, ra về, nói lại với Hoài Vương. Hoài Vương giận, đem đại
quân đánh Tần. Tần đem quân đánh lại phá tan quân Sở ở sông Đan, sông
Tỉnh, cém tám vạn đầu bắt tướng Sở là Khuất Cái, lấy đất Hán Trung của
Sở. Hoài Vương bèn đem tất cả quân trong nước Sở đánh sâu vào nước
Tần. Hai bên đánh nhau ở Lam Điền. Nước Ngụy nghe tin, đánh úp Sở,
đem quân đến đất Đặng. Quân Sở lo sợ từ nước Tần trở về, còn quân Tề thì
giận không cứu Sở. Sở khốn to.
Năm sau. Tần cắt đất Hán Trung để giảng hoà với Sở. Vua Sở nói:
- Không cần được đất ! Xin được Trương Nghi là hả dạ.
Trương Nghi nghe vậy liền nói:
- Lấy một mình Nghi mà đổi được đất Hán Trung vậy thần xin đi sang Sở.
Khi sang Sở, Nghi lại dùng nhiều của đút lót cho viên quan cầm quyền là
Cận Thượng bày cách nói với người vợ yêu của Hoài Vương là Trịnh Tụ.
Kết quả, Hoài Vương nghe lời Trịnh Tụ lại tha cho Trương Nghi về.
Khi ấy Bình đã bị nhà vua bỏ rơi không còn ở lại địa vị cũ. Bình đi sứ ở Tề,
quay về can Hoài Vương:
- Sao không giết Trương Nghi đi?
Hoài Vương hối hận cho người đuổi theo Trương Nghi, nhưng không kịp