cho điều sai lầm của bệ hạ thêm nặng.Như thế không phải là kẻ trung thần.
Thủy Hoàng đưa lời can của ông ta xuống các quan bàn.Thừa tướng Lý Tư
nói:
-Ngũ Đế không lập nhau,Tam Đại (4) không bắt chước nhau, đời nào trị
dân theo cách của đời đó,không phải vì họ phản lại nhau,chính vì thời thế
thay đổi cho nên như vậy.Nay bệ hạ lần đầu tiên làm nên nghiệp lớn,dựng
lên cái công vạn đời, đó không phải là điều bọn nhà Nho ngu ngốc biết
được (5).Vả chăng, điều Thuận Vu Việt nói là những việc của thời Tam
Đại,làm sao có thể đủ cho ta bắt chước?Trước đây,các
............................
1.Ám chỉ vua Tần theo Lý Tư không chia đất cho anh em mà thống nhất tất
cả theo lối cai trị theo quận,huyện do các quan lại từ trung ương bổ nhiệm.
2.Điền Thường giết vua Tề.Lục Khanh chỉ ba họ lớn ở Tấn là
Hàn,Triệu,Ngụy đã cướp nước Tấn,chia làm ba nước.
3.Câu này chứng tỏ Thuần Vu Việt đã theo đạo nho.
4.Ngũ
Đế:Hoàng
Đế,Chuyên
Húc,Cốc,Nghiêu,Thuấn.Tam
Đại:Hạ,Thương,Chu.
5.Lý Tư theo lập trường của phái pháp gia nên rất ghét nhà Nho.
...........................
nước chư hầu tranh nhau,hậu đãi đón mời những người du thuyết.Nhưng
bây giờ thiên hạ đã bình định,luật pháp,mệnh lệnh, đều từ một nơi ban
ra,trăm họ làm ăn ra sức lo về nghề nông,nghề công,kẻ sĩ thì học tập pháp
luật,mệnh lệnh những điều ngăn cấm.Nay các Nho sinh không theo thời
nay mà học thời xưa để chê bai thời nay làm cho bọn “đầu đen” rối
loạn,thần tư này là thừa tướng xin liều chết nói rằng:Ngày xưa thiên hạ
phân tán rối loạn không ai thống nhất được?Vì vậy cho nên các chư hầu
cùng trị vì một lúc,khi nói thì mọi người đều nói việc xưa làm hại việc
nay,trau chuốt những lời nói suông làm loạn việc thực,mọi người đều lấy
cái học riêng của mình để chê bai những điều nhà vua làm (1).Nhưng nay
Hoàng đế đã thâu tóm cả thiên hạ,phân biệt trắng đen mà định ra điều duy
nhất được tôn trọng.Những kẻ học Nho theo cái học riêng của mình lại
cùng nhau chê cười pháp luật rồi đem dạy cho người ta .Khi nghe lệnh ban
