SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 516

mạnh, để lập chư hầu. Sau khi chư hầu đã được lập, thiên hạ lại nghe theo
mà cảm tạ ân đức của nước Tề. Túc hạ cứ giữ lấy nước Tề cũ, nắm lấy đất
Giao, đất Tứ, lấy đức của mình để vỗ về chư hầu, kín đáo nhún nhường
(39) thì các vua trong thiên hạ thế nào cũng kéo nhau đến chầu vua Tề vậy.
Tôi được nghe: “Trời cho mà không lấy, thì sẽ mang lấy tội, thời cơ đến mà
không theo thì sẽ mang lấy họa, xin túc hạ suy nghĩ cho kỹ”.
Hàn Tín nói:
- Vua Hán đối đãi tôi rất hậu, lấy xe của mình để cho tôi đi, lấy áo của mình
để cho tôi mặc, lấy cơm của mình để cho tôi ăn. Tôi nghe nói “đi xe người
ta thì lo điều lo của người ta, mặc áo của người ta thì mang điều lo nghĩ của
người ta, ăn cơm người ta thì chết cho công việc của người ta” (40). Tôi lẽ
nào lại chạy theo lợi mà quên nghĩa?
Khoái Thông nói:
- Túc hạ tự cho là mình thân với vua Hán, muốn xây dựng cái công nghiệp
muôn đời. Tôi trộm cho thế là lầm (41). Xưa kia, lúc Thường Sơn Vương
và Thành An Quân (42) còn là kẻ áo vải thì cùng kết nghĩa, làm bạn sóng
chết có nhau. Sau đó, vì câu chuyện cãi nhau về Trương Yêm, Trần Trạch
mà hai người thù oán nhau. Thường Sơn Vương phản lại Hạng Vương,
mang đầu Hạng Anh bỏ trốn về với Hán Vương. Hán Vương phái Thường
Sơn Vương đem quân xuống miền Đông, giết Thành An Quân ở phía Nam
sông Kỳ, đầu một nơi, chân một nẻo. Rốt cục làm trò cười cho thiên hạ. Hai
người ấy chơi với nhau thân thiết nhất trong thiên hạ, rốt cục lại giết lẫn
nhau. Tại sao thế ? Đó là vì ham muốn nhiều thì sinh lo nghĩ và lòng người
khó lường. Nay túc hạ muốn làm việc trung tín để kết giao với Hán Vương
thì thế nào tình bạn cũng không vững chắc hơn tình bạn của hai người kia.
Đã thế, công việc lại nhiều và lớn hơn việc Trương Yêm, Trần Trạch, cho
nên tôi cho rằng nếu túc hạ tin rằng Hán Vương thế nào cũng không làm
hại mình là lầm to ? Ngày xưa, Phạm Lãi, đại phu Chủng làm cho nước
Việt sắp mất được tồn tại, làm cho Câu Tiễn dựng lên nghiệp bá, lập nên
công, thành được danh, thế mà người thì chết, kẻ thì bỏ trốn. Thú trong
đồng nội đã hết thì chó săn bị nấu. Nói về mặt bạn bè thân thiết thì túc hạ
với Hán Vương không bằng Trương Nhĩ đối với Thành An Quân. Nói về