SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 515

Hàn Tín nói:
- Tại sao lại nói như vậy?
Khoái Thông nói:
- Lúc thiên hạ mới khởi sự, các anh hùng hào kiệt đều xưng vương, hiệu
triệu kẻ sĩ trong thiên hạ như mây họp, sương mù tụ lại, nhan nhản như vẩy
cá, tấp nập như lửa bốc, như gió thổi... Lúc bấy giờ, họ chỉ lo nghĩ đến việc
tiêu diệt nhà Tần đang suy vong mà thôi. Nay Sở và Hán tranh giành nhau
khiến cho gan mật của những người trong thiên hạ phơi dầy đất, cha con bỏ
xương ở ngoài đồng nội, kể không sao xiết. Người Sở nổi lên ở Bành
Thành, vừa đánh vừa đuổi mãi đến thành Huỳnh Dương, thừa tình thế
thuận lợi, cuốn như cuốn chiếu, uy thế vang lừng trong thiên hạ. Tuy vậy,
quân của họ bị khốn ở giữa miền đất Kinh, đất Sách, bị núi Tây cản trở
không sao tiến lên được (35), đã ba năm nay rồi. Vua Hán cầm mấy chục
vạn quân, giữ đất Củng, đất Lạc, dựa vào núi sông hiểm trở, nhưng một
ngày đánh mấy lần vẫn không được chút công lao gì, thua chạy không sao
tự cứu, bị đánh bại ở Huỳnh Dương, bị thương ở Thành Cao, sau đó chạy
sang giữa miền đất Uyển đất Diệp, có thể nói là người khôn hay người
mạnh cũng đều bị khốn (36). Nay nhuệ khí bị nhụt ở trước cửa ải hiểm trở,
lương thực ở trong kho lại hết, trăm họ mỏi mệt, hết sức oán giận, nháo
nhác không nơi nương tựa. Theo tôi, tình thế này nếu không có kẻ hiền
thánh trong thiên hạ thì không sao dẹp nổi tai họa trong thiên hạ. Hiện nay
tính mạng của hai vua đều treo ở tay túc hạ. Túc hạ theo Hán thì Hán thắng,
theo Sở thì Sở thắng. Tôi xin phơi bày gan ruột, nói rõ lòng thành, trình bày
cái kế ngu muội của tôi, chỉ sợ túc hạ không biết dùng. Nếu quả túc hạ nghe
theo mưu kế của tôi, thì không gì bằng làm lợi cho cả đôi bên khiến họ đều
sống chia ba thiên hạ, đứng theo thế vạc ba chân. Trong tình thế ấy thì cả
hai bên không ai dám động binh trước. Túc hạ là người hiền thánh, quân sĩ
đông, giữ lấy nước Tề hùng mạnh, bắt nước Yên, nước Triệu theo mình,
xuất quân ra miền đất trống ở đằng sau lưng họ mà kiềm chế hậu phương
họ (37), thuận theo dân mong muốn quay đầu về hướng Tây để cho trăm họ
được sống (38) thì thiên hạ thế nào cũng chạy theo như gió thổi, như tiếng
vang, còn ai dám không nghe ! Túc hạ cắt đất nước lớn, làm yếu nước