SỬ KÝ TƯ MÃ THIÊN - Trang 94

Tịch này há chẳng thẹn trong lòng sao ?
Bèn bảo đình trưởng :
- Ta biết ông là bậc trưởng giả, ta cưỡi con ngựa này, năm năm nay đi đến
đâu cũng vô địch, thường một ngày đi ngàn dặm, ta không nỡ giết, xin biếu
ông.
Hạng Vương bèn sai kỵ binh đều xuống ngựa đi bộ, cầm khí giới ngắn để
tiếp chiến. Một mình Tịch giết mấy trăm quân. Hạng Vương thân bị hơn
mười vết thương, quay lại thấy kỵ binh tư mã của Hán là Lữ Mã Đồng, bèn
nói :
- Ông có phải là người cố nhân của ta đó không ?
Lữ Mã Đồng quay mặt nhìn Hạng Vương và chỉ cho Vương Ế nói :
- Hạng Vương đó kìa !
Hạng Vương nói :
- Ta nghe Hán mua đầu ta ngàn vàng, phong ấp vạn hộ. Ta làm ơn cho nhà
ngươi đây.
Nói rồi, Hạng Vương tự đâm cổ chết (đoạn miêu tả cái chết của Hạng Vũ
cũng là một đoạn rất nổi tiếng. Lời lẽ sinh động mãnh liệt như anh hùng ca.
Đoạn này nhấn mạnh cái mà Vũ gọi là “chiến đấu giỏi”).
Vương Ế lấy đầu, các kỵ binh khác giày xéo lên nhau dành Hạng Vương,
giết nhau mấy mươi người (chi tiết tuy nhỏ, nhưng đầy tính chất châm
biếm). Mãi về sau lang trung kỵ là Lữ Thắng, Dương Vũ đều mỗi người
được một phần. Năm người họp nhau chắp lại xác thì thấy ăn khớp. Vì vậy,
chia đất phong ra làm năm : Lữ Mã Đồng được phong làm Trung thuỷ hầu,
Vương Ế làm Đỗ diễn hầu, Dương Hỷ làm Xích tuyền hầu, Dương Vũ làm
Ngô phòng hầu, Lữ Thắng làm Niết dương hầu.
Hạng Vương chết rồi, đất Sở đều hàng Hán, riêng Lỗ không chịu hàng. Hán
liền đem quân cả thiên hạ đến muốn tiêu diệt dân Lỗ. Nhưng vì Lỗ biết giữ
lễ nghĩa, vì chúa chịu chết để giữ khí tiết, Hán Vương bèn sai cầm đầu
Hạng Vương đến cho dân Lỗ xem. Phụ huynh nước Lỗ bèn đầu hàng. Lúc
đầu, Sở Hoài Vương phong Hạng Tịch làm Lỗ Công, đến khi Tịch chết,
nước Lỗ đầu hàng cuối cùng cho nên chôn cất Hạng Vương ở Cốc Thành
theo lễ Lỗ Công, Hán Vương cử ai, khóc, rồi đi.