II
DI SẢN CAY ĐẮNG
“Xem này ! Họ dẫm lên chân tôi!” Trong máy bay đưa ông ta trở lại Sài
Gòn, Diệm phấn khởi nói, nhìn đôi giày xây xát và bụi bặm vốn đen nhánh
sáng nay.
Ông miễn cưỡng đến đây vì từ trước tới nay ông ta vẫn thỏa mãn cai trị
trên bàn giấy phủ tổng thống. Bây giờ ông hài lòng đã nghe lời Lansdale và
những người Mỹ vây quanh ông. Trong số đó có Everet Bumgardner, quê ở
một thành phố nhỏ của Virgina như Vann, đã bắt đầu cuộc chiến tranh tâm
lý ở Việt Nam những năm năm mươi lúc còn là nhiếp ảnh gia của hãng
Thông tấn Mỹ. Anh hoan hỷ về chuyến bay này, vào năm 1955, một trong
những cuộc đi thăm đầu tiên của Diệm đến một vùng do cộng sản kiểm
soát, một vùng “giải phóng” như họ nói. Từ sáng sớm máy bay bay đến
cảng nhỏ Tuy Hòa trên bờ biển miền Trung mà người Pháp không chiếm
đóng do không đủ quân số, để lại cho mặt trận Việt Minh của Hồ Chí Minh
trong chín năm cuộc chiến tranh đầu. Những người nổi dậy vừa rút về cảng
Qui Nhơn lên tàu Ba Lan và Nga đưa họ ra khỏi vĩ tuyến 17 theo Hiệp định
Geneve.
Việt Minh đã phá sân bay nên phi công của CIA phải đậu chiếc hai động
cơ già cỗi C-46 xuống một đám ruộng. Máy bay vừa ngừng lại, nông dân
từng đoàn hăng hái chạy đến làm Bumgardner sợ họ bị chết vì chong chóng
trước khi phi công tắt máy. Khi Diệm xuất hiện, đám đông người ùa qua vệ
sĩ suýt dẫm lên bóng người nhỏ, béo tròn mặc như tất cả những nhân vật
chính phủ, một bộ quần áo lanh trắng, thắt cà vạt đen. Náo nức thấy và sờ
vào người ông ta, nông dân dẫm chân trần lên giày ông, để lại dấu vết của
cuộc đón tiếp nồng nhiệt.
Không ai ở Sài Gòn nghĩ đến điều đó dù Ngô Đình Nhu em ông và là cố
vấn chính trị đã cử nhiều người đến tổ chức nhiều ngày trước cuộc đón tiếp
ở Tuy Hòa. Chặng đường đi qua thành phố liên tiếp được hoan nghênh. Trẻ
