nhân viên CIA xác nhận với chúng tôi thông tin đó, nói cụ thể một số người
của họ cũng nằm trong danh sách, vẫn cùng một lý do : âm mưu đảo chính.
Halberstam và tôi vẫn khó tin việc đe dọa biến thành sự thật cho đến lúc
một sĩ quan tình báo Việt Nam có tên trong danh sách khẳng định điều đó
với chúng tôi. Ông ta sống độc thân và chạy theo đàn bà, thường xuyên đến
hộp đêm, nơi ẩn náu của một số tên cướp ở Sài Gòn. Chúng cho biết quân
của Nhu thuê chúng tiến hành một loạt ám sát và ông ta là một trong những
mục tiêu, chúng bảo ông cần thận trọng. Chúng xem ông như một người
bạn và sẽ rất buồn nếu phải giết ông.
Trong tháng Bảy, Nhà Trắng thông báo Henry Cabot Lodge sẽ thay thế
Frederick Nolting làm đại sứ vào cuối mùa hè. Nolting ra đi giữ tháng Tám
và tiếng đồn khắp các quán rượu trên đường phố báo trước Lodge sang có
nghĩa là kết thúc sự nâng đỡ của Hoa Kỳ đối với chế độ Diệm. Nhà sư phát
ngôn viên của các nhà lãnh đạo Phật giáo hóm hỉnh nói với Halberstam :
“Tôi nghĩ ông “Cabologe” không phù hợp với sở thích của tổng thống
Diệm”. Ngày hôm sau, 18 tháng Tám, họ làm một cuộc diễu hành lực
lượng lớn mạnh như muốn tác động đến vị đại sứ tương lai qua báo chí.
Mười lăm nghìn người, một trong những đám đông quan trọng nhất và
nhiệt tình nhất tập hợp trước chùa Xá Lợi để nghe trong nhiều giờ diễn văn
của các nhà sư tố cáo nền độc tài của chế độ và sự lăng nhục đối với Phật
giáo Việt Nam. Những đợt cầu kinh xen lẫn những bài nói quan trọng.
Từng thời gian đều đặn các nhà sư làm giảm bớt không khí căng thẳng
bằng một màn xen kẽ được ưa thích : lời đùa cợt bỉ ổi về bà Nhu. Lần này,
phủ tổng thống không ra lệnh cho cảnh sát can thiệp mặc dù có sự khiêu
khích và cuộc biểu tình kết thúc trong bình lặng.
Sự ôn hòa đó là điềm chẳng lành. Hai đêm sau, quá nửa đêm ngày 20
tháng Tám, Diệm và Nhu làm một cú tàn ác để kết thúc cuộc khủng hoảng
Phật giáo, đặt chính quyền Kennedy và “Ông Cabologe “trước sự việc đã
rồi. Quân lực Cộng hòa lần lượt tấn công tất cả các chùa ở Sài Gòn, Huế và
những thành phố khác có lực lượng Phật giáo. Nhờ có người báo tin, Mert
Perry biết tiếng Pháp, Halberstam và tôi đến ngôi chùa Xá Lợi cùng lúc với
những người tấn công.
