một người Việt Nam đã bỏ tay vào guồng quay. Sự tha hóa tự nuôi sống
mình. Hiếm có những người đã mua chức quyền sẵn sàng từ chối kiếm lợi
từ nguồn mình đã đầu tư cộng thêm tiền lãi về mối nguy chuốc lấy. Cũng
có xu hướng tổ chức bè cánh bao quanh mình. Những tỉnh trưởng, huyện
trưởng sát thuộc hạ nhất là những người chia phần cho mỗi người một ít.
Cơ chế kéo theo muôn vàn lệch lạc khác khuyến khích sự tha hóa. Một
trong những yếu tố ấy là vai trò các bà vợ. Bà tướng hoặc bà đại tá Y
thường là đại diện của chồng giao dịch thẳng với những bà tướng, tá khác.
Các bà thích làm vai trò đó vì có được một quyền lực nào đấy. Một người
đàn bà dùng bình phong quyền lực của chồng để chỉ đạo một đường dây tha
hóa cũng có một phần quyền lực ấy. Những người đàn ông tạo điều kiện
cho việc dàn xếp đó vì họ không phải lo nghĩ về những vấn đề tiền nong và
có thể cho rằng vợ họ chỉ là những người đàn bà kinh doanh và bản thân họ
không phải là những kẻ lừa gạt. Không thể vừa là một người thực sự lương
thiện vừa chiếm được một chức vụ cao. Cho dù ông ta chỉ ăn cắp những gì
cần thiết và kiểm soát những hoạt động của vợ thì cũng không thể chống lại
những tiêu cực quanh mình. Để được lòng cấp trên, thường ông buộc phải
bớt xén công quỹ. Nếu ông không tham gia cuộc chơi, ông sẽ là người
ngoài lề và sẽ mất chức vụ. Cho đến nay, Hạnh chỉ tham nhũng để trả
những món tiền khiêm tốn cho tướng Chinh. Nhưng việc đó kéo dài được
bao lâu ?
Trước khi Hạnh đến Vann đã phát hiện thấy sự tha hóa phương hại cả
đến những chương trình bình định và những người Mỹ không nằm ngoài xu
hướng đó. Ví dụ một viên chức của AID (không phải người tiền nhiệm
William Pye ) đã cho phép người thầu Việt Nam của tỉnh lấy cắp xi măng
và những vật liệu khác của Phái đoàn để đổi đàn bà. Vật liệu xây dựng bán
ở chợ đen Sài Gòn với giá cao quá thể vì thợ xây Việt Nam và Trung Hoa
đổ xô vào xây dựng nhà ở cho hàng nghìn người Mỹ đến trong vùng. Đặc
biệt, xi măng có giá trị như vàng. Người thầu đưa cả vợ vào trong số đàn bà
cung ứng cho viên chức Mỹ. Người ta khó tưởng tượng Vann từ chối một
cuộc phiêu lưu tình ái; anh vẫn không lẫn lộn tình ái và sự tha hoa. Vả lại
nếu ở Hậu Nghĩa, Vann không từ bỏ những hoạt động giấu giếm như đã
