của chế độ Sài Gòn . Việt cộng tiến hành một cuộc cách mạng xã hội ở
nông thôn miền Nam Việt Nam và dồn vào đó tất cả sức lực. Vann hiểu rõ
việc làm đó vì tuổi thơ và thời thanh niên cho phép anh xác nhận được nỗi
căm giận và lòng mong muốn của những người nghèo. Trên đường đi, anh
có dịp thấy cuộc cách mạng của họ đang tiến triển. Phần lớn thời gian
Ramsey và Vann lăn lộn với nông dân, áp tải những xe hàng chở lúa mì
Mỹ, dầu ăn, sữa bột và những thực phẩm khác cho những người tị nạn. Họ
cũng đến tại chỗ , cố gắng đẩy nhanh chương trùnh đã được chấp nhận để
tranh thủ tình cảm của dân chúng.
Việc phổ cập chương trình xây dựng trường tiểu họ trong các ấp cảnh
báo Vann về cuộc cách mạng xã hội của Việt cộng . Vì ở Hậu Nghĩa chỉ có
6 ấp dưới quyền kiểm soát của Sài Gòn , để đạt mục tiêu Ramsey và Vann
phải xây dựng trường ở các làng khác do du kích khống chế. Qua đó, anh
hiểu cụ thể vì sao Việt cộng được tầng lớp nông dân ủng hộ trong tình trạng
nước đôi này, du kích có quyền hành trên phần đông dân chúng cảm tình
nhưng không có thì giờ tổ chức kiểm soát cũng không xóa bỏ mọi dấu vết
của chế độ Sài Gòn và Hoa Kỳ. Trong những vùng họ đã củng cố chính
quyền, Việt cộng xây dựng hệ thống học đường của họ. Nhưng ở những nơi
khác, họ để cho chương trình xây dựng trường học của Mỹ tiến hành vì
nông dân khao khát thấy con cái được họ và họ muốn tự mình học đọc, viết
,tính toán ở các lớp ban đêm. Mọi thành viên du kích và gia đình đều có lợi.
Các giáo viên là viên chức chính quyền Sài Gòn cũng không bị đe dọa vì
việc dạy học của họ là trung lập.
Ở Việt Nam , các trường tiểu học trong ấp chỉ có một giáo viên cho năm
lớp trình độ khác nhau và thường mỗi trường có 300 học sinh. Đông học
sinh không thực sự thành vấn đề vì trường học không có tường, chỉ là mái
tôn đặt trên một bộ khung, thủng nhiều chỗ vì đạn pháo. Một thầy giáo dạy
liên tiếp ở lớp mỗi ngày ba ca.
Vann kết thân rất chóng với cô giáo của ấp So Đo, cách Bầu Trại ba cây
số, nơi đại đội biệt kích bị tiêu diệt. Đấy là một phụ nữ giản dị, đã đứng
tuổi, tính tình dễ mến. Cô cũng là trợ lý y tế cho những người cộng sản
trong ấp nhưng có vẻ không phương hại đến thái độ đối với Vann và
