lắc đầu không tin được . Đàn bà tìm trong đống tro còn bốc khói , cố vớt
vát một số dụng cụ nhà bếp hoặc vật nhỏ gì đó còn sót lại. Qua câu chuyện
nghe được, Ramsey hiểu là nông dân đã mất hết. Họ không được báo trước
và không có đủ thì giờ mang vật gì đi theo. Lính Quân lực Cộng hòa đốt hết
lúa gạo không chôn giấu, giết trâu bò và gia súc khác, vứt xác xuống giếng
làm ô nhiễm nguồn nước. Lễ Tết cổ truyền còn hai ngày nữa sẽ đến và
nông dân tự hỏi bây giờ làm thế nào để tổ chức được.
Nếu Ramsey còn tự do, cảnh này chắc chắn sẽ làm anh quay lưng lại
hoàn toàn với cuộc chiến tranh này. Tình trạng là tù nhân làm lu mờ vấn đề
lương tâm nhưng anh vẫn bị tác động. Anh buồn nôn và tự cảm thấy giận
dữ bị phản bội và dù sao cũng có phần trách nhiệm. Mười lăn ngày trước
đây, trong một cuộc hội ý về đợt hành quân này ở tổng hành dinh Sư đoàn
25, anh đã nêu lên việc làm thiệt hại dân chúng và sự phá hoại nhà cửa vô
ích. Viên trung tá Mỹ cố vấn của Chinh xác định với anh sẽ không có sự
phá hủy vô cớ. Chinh ngồi bên cạnh không phát biểu gì phản đối. Ramsey
thấy cảnh này thật chán ngản. Nếu đấy là cái giá để giữ gìn “lối sống Mỹ”,
anh không muốn mình là một trong số người tham gia.
Ramsey cũng lo sợ. Một số nông dân trong ấp tập hợp xung quanh anh
đòi giết anh. Bốn anh Việt cộng ngăn họ lại. Các anh nhắc lại Mặt trận dân
tộc giải phóng tôn trọng đường lối chính trị nhân đạo và khoan hồng đối
với tù binh. Ramsey nghĩ những người Việt cộng muốn bảo vệ chiến tích
của mình nhưng hình như họ rất có ý thức nghiêm chỉnh chấp hành đường
lối chỉ đạo của phong trào. Họ quở trách một người đứng tuổi đã nhổ vào
Ramsey, nói Ramsey không phải là lính của toán đã phá hủy nhà cửa trong
ấp mà là một viên chức dân sự bị bắt khi áp tải chở gạo cho những người tị
nạn. Một nông dân hỏi anh làm việc ở cơ quan nào.
Ramsey “AID”. Những chữ cái Việt ấy có nghĩa theo tiếng Pháp cũng
như tiếng Anh.
“AID” Người nông dân kêu lên “Anh nhìn quanh xem”. Ông đưa ngón
tay chỉ những nhà cửa cháy sém, hết nhà này đến nhà khác.
“Đấy là AIDE của người Mỹ !”. Người nông dân nhổ nước bọt và bỏ đi.
