ca phẫu thuật và thuốc men đắt tiền do hai phẫu thuật viên và một người
gây mê của New Zealand làm nhiệm vụ y tế do chính phủ họ đài thọ.
Nhưng trong điều kiện như vậy, với ba người dù họ tận tâm đến đâu cũng
chỉ có thể đáng khen chứ không làm nên phép lạ. Cảnh những người bị
thương ấy, người già, đàn bà và trẻ con dồn chặt trong bệnh viện thảm hại
này thật đáng sợ.
Tôi hỏi trung tướng Stanley Larsen, chỉ huy quân đoàn Mỹ ở vùng biển
miền Trung và cao nguyên, sau hoạt động quân sự là dự án bình định đồng
bằng Bồng Sơn là những gì. Larsen “con người Thụy Điển “, là một người
nhã nhặn có ý nghĩ phù hợp với hệ thống quân sự thời ấy. Ông sắp nhận
ngôi sao thứ ba cấp đại tướng. Chúng tôi trao đổi ý kiến với nhau trong lúc
ông đưa tôi lên máy bay của ông. Ông trả lời ông không có dự án về bình
định. Sau giai đoạn đuổi quân địch của cuộc hành quân kết thúc, ông sẽ rút
Kỵ binh bay và tìm một chiến trường khác. Các đơn vị Việt Nam cũng sẽ
được chuyển đi.
Câu trả lời của ông làm tôi ngạc nhiên. Tôi không nghĩ một viên tướng
Mỹ đã mất mát bao nhiêu quân lính và gây ra sự kinh hoàng đến thế có thể
bình lặng bỏ đi sau đó. Tôi hỏi nếu không có ý định ở lại để thực hiện một
cái gì đó vĩnh viễn thì tại sao lại tấn công những thôn ấp ấy ? Larsen trả lời
không có đủ người Mỹ để tổ chức những toán bình định. Điều tối đa ông có
thể thực hiện là làm Việt cộng và quân Bắc Việt mất ổn định bằng cách dội
vào họ những đợt tấn công xác đáng như đợt “Máy nghiền “trong lúc đợi
sức mạnh của lực lượng Mỹ được bổ sung. Thế tại sao không sử dụng Quân
lực Cộng hòa ? Larsen thừa nhận đã thảo luận với thiếu tướng Vĩnh Lộc,
chỉ huy Quân đoàn 2 Nam Việt Nam ở Pleiku. Lộc trả lời ông cũng không
có lính để lãng phí. Ông ta chỉ có thể cử đến vùng Bồng Sơn một trung
đoàn.
Sau này tôi phát hiện ra lý do thái độ thực sự của Larsen : ông không
quan tâm đến việc bình định. Cũng như đa số các đại tướng, ông áp dụng lý
thuyết chiến tranh hủy diệt do Harkins và Westmoreland nhiệt liệt khuyến
khích, với những cuộc đụng độ lặp đi lặp lại để làm yếu và tiêu diệt du kích
và quân Bắc Việt. Tôi đã nghe các viên tướng Mỹ ấy nói về chiến tranh hủy
