Sài Gòn. Tờ báo quân đội Bắc Việt Nam đăng một bài bình luận đặc biệt,
đài Hà Nội phát lại, về cái chết của “trưởng cố vấn phi thường này”. Những
người cộng sản cho rằng họ đã bắn hạ chiếc trực thăng của anh. Đài Hà Nội
thông báo một bức thư được gửi cho đơn vị phòng không khen ngợi các
pháo thủ về “loạt đạn xuất sắc của họ”.
Nhưng không phải những người cộng sản đã giết chết John Vann. Quân
lính Quân lực Cộng hòa ở cầu không nghe tiếng súng bắn trước khi trực
thăng bị nạn, ở thân chiếc Ranger cũng không có vết đạn. Sự va chạm
mạnh và cách các lưỡi phần quay cắt cành cây chứng tỏ máy bay đâm vào
bụi cây với vận tốc lớn. Việc nghiên cứu kỹ thuật về máy và các bộ phận
khác xác nhận điều đó.
Cách giải thích tai nạn không liên quan gì đến việc đánh nhau. Với cuộc
hành quân Tân Cảnh, Vann đã làm cạn kiệt lòng can đảm của phi công lái,
Bob Richards. Anh buộc phải để anh ta lại Nha Trang để thần kinh ổn định
lại. Rồi Bob đi nghỉ phép ở Bangkok và đào ngũ. Để thay thế, Vann tuyển
dụng một phi công 26 tuổi, trung úy Ronald Doughtie. Đây là một người lái
có khả năng và can đảm nhưng thiếu kinh nghiệm và không nhạy bén như
Richards. Đêm ấy, ở Kontum thời tiết đẹp nhưng không tốt trong vùng
Pleiki; phía nam đèo Chu Pao, có những đợt mưa và nhiều sương mù ảnh
hưởng đến tầm nhìn. Kết luận của cuộc điều tra chính thức chỉ rõ Doughtie
bỗng gặp một mảng thời tiết xấu, đáng lẽ chuyển qua điều khiển bay bằng
máy anh cố tiếp tục nhìn bằng mắt thường. Khi một người lái làm như vậy,
anh bị chóng mặt, tưởng mình vẫn bay thẳng trong lúc thực tế, anh quay
tròn, xuống rất nhanh trong cái mà các phi công gọi là “vòng xoắn ốc của
nấm mồ”. Việc anh đâm vào bụi cây theo một góc 45 độ xác định điều đó.
Đấy cũng là điều đại tá Anderson nghĩ khi nhìn những cành cây gãy nát
dưới ánh đèn chiếu của chiếc Huey. Doughtie cũng chết ngay, cả viên đại
úy ngồi ở ghế sau đi theo học lái.
Anderson và những phi công khác tự hỏi vì sao Vann chọn đi đường 14
về Kontum, con đường nguy hiểm nhất. Phải bay tương đối thấp để trông
thấy đường và nguy cơ bị bắn ở đèo Chu Pao, còn một số quân Bắc Việt
trang bị súng phòng không ở đấy. Có con đường an toàn vòng về phía tây
