giáo ở Indonesia có thể bị kích dộng mạnh trước hình ảnh lan truyền
trên truyền hình về những cuộc dội bom của Israel trên dải Gaza.
Không quân Mỹ có thể không kích Afghanistan, nằm kẹt sâu trong
lục địa, từ đảo Diego Garcia ở chính giữa Ấn Độ Dương. Trong khi
trước đây quân đội của các quốc gia thường chỉ gắn với xứ sở của
mình, thì kể từ nay hải quân của Trung Quốc và Ấn Độ sẽ càng ngày
càng mở rộng tầm ảnh hưởng, bố trí lực lượng của mình từ vịnh
Aden đến Biển Đông và biển Nhật Bản, nghĩa là trên toàn bộ chiều
dài duyên hải tàu bè đi lại được của Rimland. Có rất nhiều ví dụ như
vậy về những tình huống chính trị tại một bộ phận của đại lục Á-Âu
dội tới rồi lại dội lui từ những bộ phận khác của nó. Điều đó không
phủ nhận hoàn cảnh và vị trí địa lý, mà chỉ đơn giản cho thấy rằng
cần phải đưa thêm vào đó những nhân tố khác nữa. Bởi nó không
còn ngự trị với tư cách tối thượng đối với nền chính trị như đã từng
trước đây.
Những lo lắng cho ý tưởng của Mackinder và Spykman sẽ không
chỉ tăng lên mạnh vì tác động của những công nghệ đột phá, như
Bracken đã nhấn mạnh, mà còn bởi sự gia tăng không ngừng của
chính dân số đô thị, khiến bản đồ của đại lục Á-Âu chỉ ngày càng
chật chội hơn. Vào những năm 1990, trong chu kỳ trí tuệ đầu tiên
thời hậu Chiến tranh Lạnh, khi thuật ngữ “hiện thực” và “tiên định”
đã bị phỉ báng trong chuỗi ngày cuồng nhiệt nối tiếp sự kiện tan vỡ
của hệ thống Soviet, những tư tưởng của nhà triết học Anh cuối thế
kỷ XVIII Thomas Robert Malthus đã bị nhiều nhà trí thức chế giễu
bởi chúng quá nghiệt ngã và định mệnh: vì Malthus xem xét nhân
loại như một giống loài biết phản ứng với môi trường vật lý của
mình, chứ không như là một tập đoàn của những cá nhân có ý chí
và được thúc đẩy bằng những ý tưởng. Mặc dù học thuyết của
