được tăng thêm nhờ vào một châu Âu rộng lớn hơn, cũng như một
châu Âu mà trong đó Trung Âu tái xuất hiện như một thực thể riêng
biệt.
Nhưng một câu hỏi lớn đặt ra đối với quá trình này là độ trường
tồn trong tương lai của chủ nghĩa hòa bình châu Âu, trong đó chủ
yếu là của Đức. Chiến lược gia người Anh, Colin Gray, giải thích:
“Đã bị đòn đau bởi các trận chiến tại Somme, tại Verdun, và sau đó
bởi những sự tàn bạo của năm 1945, các cường quốc của Trung và
Tây Âu đã phải phi quân sự hóa một cách thuyết phục.” Nhưng di
sản của chiến tranh không phải là yếu tố duy nhất khiến cho người
châu Âu trở nên nghi ngại những giải pháp quân sự (trừ phi đó là
những chiến dịch nhân đạo hoặc vì gìn giữ hòa bình). Cũng cần bổ
sung thêm rằng trong thời gian Chiến tranh Lạnh, châu Âu đã thấy
an ninh của mình được đảm bảo bởi siêu cường Hoa Kỳ; và rằng
ngày nay nó không còn phải đối mặt với những mối đe dọa đáng kể
nào thuộc loại quy ước. Mối đe dọa đến với châu Âu hiện nay
“không còn mang trên mình những bộ quân phục, mà là trong bộ
dạng quần áo rách nát của những người tị nạn,” nói theo nhận xét
của nhà báo và viện sĩ Mỹ gốc Đức Josef Joffe. Nhưng sẽ ra sao,
nếu số phận của châu Âu, theo như Mackinder, vẫn còn phụ thuộc
vào lịch sử của châu Á, dưới hình thức của một nước Nga đang trỗi
dậy. Nếu thế thì đó có thể là một mối đe dọa. Những nguyên nhân
lịch sử đã từng đẩy Liên Xô tới chỗ xây dựng một đế chế ở Đông Âu
vào cuối Thế chiến II nay vẫn còn đó: một di sản của những sự
cướp phá chống lại Nga bởi những người Lietuva, Ba Lan, Thụy
Điển, Pháp, và Đức dẫn đến nhu cầu tạo dựng một hàng rào bảo vệ
bằng các chế độ dễ bảo để chống lại những ý định đế quốc mới
chớm trong không gian nằm giữa nước Nga lịch sử và Trung Âu.
