có thể dự đoán được những dự định của Trung Quốc trong tương
lai. Năm 2003, tôi đã có dịp thăm biên giới Trung-Mông ở đoạn gần
thị trấn Zamyn Uud. Không có dấu hiệu nào cho thấy sự kiểm soát
của phía Mông Cổ hiện diện ở sa mạc Gobi. Trái lại, đồn biên giới
của phía Trung Quốc là cả một vòng cung rực rỡ, kiến trúc đẹp, biểu
tượng của sức mạnh công nghiệp của phía Nam, xâm lấn vào thảo
nguyên rất thưa người ở của Mông Cổ, với những túp lều nỉ và lều
sắt phế liệu. Tuy nhiên, nên nhớ rằng những lợi thế dân số học và
kinh tế Trung Quốc là con dao hai lưỡi trong trường hợp bất ổn sắc
tộc ở Nội Mông. Chính quy mô và bản chất của lãnh thổ Trung
Quốc, với việc bao gồm rất nhiều vùng ngoại vi du mục chăn thả, có
thể phơi bày điểm yếu đặc thù của các quốc gia đa sắc tộc. Ngoài
ra, sự phát triển kinh tế nhanh chóng của Mông Cổ đã thu hút rất
nhiều nhà đầu tư nước ngoài, cũng góp phần hạn chế ảnh hưởng
của Bắc Kinh.
Ở phía bắc Mông Cổ cũng như ba tỉnh Mãn Châu, là vùng Viễn
Đông của Nga, một miền rừng bạch dương rộng lớn trải dài từ hồ
Baikal đến Vladivostok. Không gian mênh mông gây ấn tượng đến
tê người này có diện tích gần gấp đôi chân Âu và dân số ít ỏi (6,7
triệu người, và đang trong quá trình giảm xuống đến 4,5 triệu
người). Nước Nga, như chúng ta đã thấy, mở rộng sang khu vực
này vào thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, trong thời kỳ đế quốc dân tộc
chủ nghĩa mạnh của nó, bằng việc lợi dụng tình trạng yếu kém của
Trung Quốc. Sự quản lý của nhà nước Nga tại khu vực này rất yếu,
đặc biệt là ở biên giới với Trung Quốc. Nhưng bên kia biên giới, ở
Mãn Châu có tới 100 triệu dân Trung Quốc, với mật độ cao hơn
Đông Sibir 62 lần. Rất nhiều người di cư Trung Quốc đã vượt biên
giới để đến thành phố Chita của Sibir. Kiểm soát nguồn tài nguyên là
