Vandal, Byzantine, Arab Trung cổ và Turk. Trong khi Algeria ở phía
tây và Libya ở phía đông chỉ là những biểu trưng địa lý mờ nhạt, thì
Tunisia đã từng là một cái nôi cổ của nền văn minh. (Ví dụ, với
Libya, khu vực nằm về phía tây Tripolitania trong suốt chiều dài lịch
sử luôn hướng về Tunisia, trong khi khu vực ở phía đông Cyrenaica
- Benghazi - lại luôn luôn hướng về phía Ai Cập).
2.000 năm qua, những địa bàn càng gần Carthage (về đại thể
tương ứng với địa bàn Tunisia hiện nay), thì cấp độ phát triển càng
cao hơn. Vì quá trình đô thị hóa ở Tunisia đã bắt đầu từ hai thiên
niên kỷ trước, nên bản sắc văn hóa bộ tộc dựa trên lối sinh hoạt du
mục - điều mà nhà sử học Trung cổ Ibn Khaldun gọi là sự ổn định
chính trị bị gián đoạn - thuộc loại lỏng lẻo một cách tương ứng. Thật
vậy, sau khi vị tướng Roma Scipio đánh bại Hannibal năm 202 TCN
tại vòng ngoài Tunis, ông đã cho đào hào phân giới, còn gọi là hố
đặc quyền nhà vua, làm mốc đánh dấu lãnh thổ văn minh. Hố này
hiện giờ vẫn còn liên quan đến cuộc khủng hoảng Trung Đông ngày
nay. Vẫn còn nhìn thấy được trên thực địa, nó chạy từ Tabarka trên
bờ biển tây-bắc Tunisia về phía nam rồi rẽ ngoặt về phía đông,
chuyển trực tiếp vào Sfax, một cảng khác trên bờ Địa Trung Hải.
Các thị trấn nằm ngoài đường hào phân giới này thường có ít di tích
Roma hơn, ngày nay đều có xu hướng nghèo và kém phát triển
hơn, tỷ lệ thất nghiệp vốn xưa nay vẫn cao hơn. Thị trấn Sidi Bouzid,
nơi các cuộc nổi dậy Arab bắt đầu vào tháng 12 năm 2010, khi một
nhà cung cấp trái cây và rau quả tự thiêu để thể hiện sự phản
kháng, nằm ngay phía bên kia đường Scipio.
Đây không phải là định mệnh. Tôi chỉ đơn giản là cung cấp bối
cảnh địa lý và lịch sử các sự kiện thời sự hiện nay: những cuộc nổi
dậy của người Arab vì dân chủ bắt đầu tại nơi mà về mặt lịch sử
