số lượng binh sĩ bị thiệt mạng nhỏ, khiến nhiều người ảo tưởng rằng
chiến thắng từng không gây đau đớn giờ đây sẽ là tương lai chiến
tranh. Những năm 1990, với sự can thiệp muộn màng của họ, như
Garton Ash đã viết một cách đau buồn, đã gợi nhớ về ấn tượng
“thập niên thấp hèn, bất lương” của W. H. Auden thời những năm
1930. Mặc dù vậy, tôi không thể ngăn mình đưa ra nhận xét rằng, về
tổng thể đó là một thời kỳ mà mọi chuyện có vẻ đều khá đơn giản.
Vào thời kỳ đó - trong những năm 1990, các nhân tố lịch sử và
địa lý không còn có vẻ gì là không thể vượt qua. Chưa đầy hai năm
sau sự sụp đổ Bức tường Berlin, với tất cả những kích động phi lịch
sử và phổ quát diễn ra sau sự kiện đó, truyền thông thế giới đột
nhiên đắm chìm trong những đống đổ nát đầy khói bụi, những núi
gạch đá, những khối kim loại xoắn vặn của những thị trấn với tên gọi
thật khó phát âm tại những vùng biên giữa các cựu đế quốc Áo và
Thổ, cụ thể là Slavonia và Krajina, những xứ sở vừa chứng kiến sự
tàn ác mà châu Âu chưa từng trải nghiệm kể từ thời Đức Quốc xã.
Lặng nhìn từ không trung tính thống nhất của thế giới, người ta nhận
ra rằng câu chuyện trong tầng lớp tinh hoa giờ đây xoay sang
hướng làm sáng tỏ lịch sử phức tạp của địa phương chỉ với vài giờ
lái xe từ Vienna băng qua đồng bằng Pannonia, vốn rất nhiều bên
trong đất Trung Âu. Bản đồ tự nhiên chỉ rõ miền Nam và miền Đông
Croatia, gần sông Sava, như là phần rìa phía nam vùng đất bằng
phẳng rộng lớn của châu Âu, là dấu hiệu báo trước rằng phía bên
kia bờ sông Sava sẽ là mớ rối quấn quyện vào nhau của các mạch
núi với tên gọi gộp chung là vùng Balkan: bản đồ tự nhiên thể hiện
một mảng rộng lốm đốm có màu xanh lá cây chạy một mạch từ
Pháp tới Nga (từ Pyrenees đến Ural), đồng thời trên bờ phía nam
sông Sava lại đột ngột chuyển sang màu vàng và sau đó là màu nâu
