nguyên nhân gây ra tình trạng đáng thất vọng của những công trình nghiên
cứu nói trên?
Câu hỏi này cho phép ta nghĩ đến một sự phân loại đơn giản các trường
phái tư duy liên quan đến những phương pháp được áp dụng trong các bộ
môn khoa học kém thành công hơn cả. Hiểu theo cách quan niệm của từng
trường phái về khả năng áp dụng các phương pháp vật lý học, ta có thể chia
những trường phải này thành hai nhóm: duy tự nhiên luận (pro-naturalistic)
và phản tự nhiên luận (anti-naturalistic). Ta gọi những trường phái ủng hộ
việc áp dụng các phương pháp vật lý học vào các bộ môn khoa học xã hội là
những trường phái “duy tự nhiên luận” hay là những trường phái “lạc
quan”; còn những trường phái phản đối việc áp dụng này thì ta gọi là những
trường phái “phản tự nhiên luận” hay là những trường phái “bi quan”.
Người chuyên nghiên cứu về phương pháp có thể hoặc tán thành cách nhìn
“duy tự nhiên luận” hoặc tán thành cách nhìn “phản tự nhiên luận”, mà
cũng có thể chấp nhận một học thuyết nào đó kết hợp cả hai cách nhìn; việc
này phụ thuộc rất nhiều vào quan niệm của anh ta về đặc tính của lĩnh vực
đề tài anh ta đang nghiên cứu. Không những thế, lập trường của anh ta lại
còn tùy thuộc vào việc anh ta hiểu các phương pháp được sử dụng trong vật
lý học như thế nào. Tôi cho rằng điểm sau cùng này quan trọng hơn cả. Tôi
cũng tin rằng những sai lầm có tính then chốt trong hầu hết các cuộc tranh
cãi về phương pháp đều xuất phát từ những sự ngộ nhận rất phổ biến đối
với các phương pháp vật lý học. Đặc biệt tôi đồ rằng chúng xuất phát từ sự
ngộ giải đối với dạng thức logic của lý thuyết vật lý, đối với những phương
pháp trắc nghiệm các lý thuyết đó và đối với chức năng logic của quan sát
và của thực nghiệm. Theo quan điểm của tôi, những sự ngộ nhận như vậy sẽ
chắc chắn dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng; và tôi sẽ cố biện minh cho
quan điểm này ở phần III và IV của cuốn sách. Tôi sẽ cố chứng minh rằng
những luận cứ và những luận điểm đa dạng và đôi khi đối lập nhau, dù là
duy tự nhiên luận hay phản tự nhiên luận, đều thực ra xuất phát từ việc hiểu
sai các phương pháp được vật lý học sử dụng. Tuy nhiên, trong phần I và
phần II, tôi chỉ giới hạn vào việc giải thích một số luận điểm duy tự nhiên
